Trung Quốc tới giờ đã được xác nhận là một siêu cường quốc hạng nhì đang nhô lên, với tham vọng phát triển một nền kinh tế ồ ạt, nhiều lượng, ít phẩm, cốt để cầm hơi hơn một tỷ 3 trăm triệu dân tạp chủng trong nước.
Các nhà chính sách thuộc thế giới tự do và nhất là tại Hoa Kỳ cần biết ưu và khuyết điểm của hiện tượng phát triển Trung Hoa để từ đó xác định đường lối lãnh đạo kinh tế toàn cầu một cách hữu hiệu.
Tất cả có năm chủ điểm cần xét tới.
1. Sản Phẩm Trung Hoa rẻ, dễ cạnh tranh, nhưng thiếu sáng kiến
Ưu Điểm Trung Hoa
Sản phẩm Trung Hoa xuất phát mạnh phần chính nhờ vào thế tái dụng kỹ thuật sẵn có của các hãng ngoại quốc du nhập vào Trung Quốc khi họ phải trao đổi kiến thức và kỹ thuật tân tiến với các cơ sở sản xuất địa phương và giới cầm quyền sở tại.
Khuyết Điểm Trung Hoa
Kỹ thuật sản xuất theo kiểu “du nhập/đồng hoá/cải biến”, dù thuận lợi lúc sơ khởi, vẫn không tương xứng với mức sáng tạo nguyên thủy. Trung Quốc cần trau dồi trong lĩnh vực điều nghiên và phát triển sáng tạo [Research & Development — R&D] mới hội đủ điều kiện lãnh đạo kỹ thuật tân tiến. Tới ngày nay, sản phẩm Trung Hoa vẫn chưa đạt đủ tiêu chuẩn về phẩm chất, nên không thể so sánh với hàng hoá làm tại Tây Phương hay Nhật Bản.
Đối Tác Hoa Kỳ
Đó là lý do Hoa Kỳ phải giữ vững mức độ lãnh đạo về khoa học và kỹ thuật qua các chương trình đầu tư nghiên cứu và phát triển sáng tạo, hữu hiệu, hữu ích.
2. Trung Hoa có đầu tư vào khoa học và kỹ thuật nhưng không đủ trình độ cao và thiếu chính trực đạo đức
Ưu Điểm Trung Hoa
Trung Quốc biết rõ nhu cầu đầu tư trong guồng máy kỹ thuật tân tiến. Ngay từ năm 2008, Trung Quốc đã tháo xuất ngân khoản 66 tỷ Mỹ Kim vào lĩnh vực điều nghiên & phát triển sáng tạo [ĐN & PTST/R & D], đứng đầu các quốc gia đang phát triển và đứng thứ 4 trên toàn cầu trong lĩnh vực này. Số lượng nạp bằng sáng chế tiếp tục gia tăng trên dưới 10 % mỗi năm.
Khuyết Điểm Trung Hoa
Tuy nhiên, các cơ sở điều nghiên & phát triển trực thuộc các đại học Trung Quốc thường mang tiếng bất chính về mặt học thuật và giáo huấn. Kể cả khi những vi phạm học đường trên được công bố, cơ quan chính quyền có trọng trách cung cấp tài khoán điều nghiên liên hệ cũng bỏ lơ, vì thiếu tiêu chuẩn kiểm soát, nên trình độ ĐN & PTST Trung Hoa còn rất thấp, thiếu chính trực đạo đức chuyên nghiệp, trong khi nhà nước cộng sản tiếp tục phung phí tài khoán bất cập.
Đối Tác Hoa Kỳ
Trái lại, tại Hoa Kỳ, nền đại học tiếp tục đôn đốc quan hệ sáng tạo và trao đổi sáng kiến theo tiêu chuẩn chính trực và đạo đức chuyên nghiệp để phát triển sáng tạo một cách cẩn mẫn, không phung phí tài nguyên. Do đó, Hoa Kỳ vẫn giữ nổi mức độ sản xuất và thương mại hoá sản phẩm tân kỳ, nhất là trong các lĩnh vực khoa học, truyền thông, dịch vụ công cộng.
3. Trung Quốc khai thác lực lượng lao động rẻ mạt, nhưng sẽ không còn được lâu
Ưu Điểm Trung Hoa
Nhân công rẻ tiền là chìa khoá phát triển nền kinh tế Trung Hoa. Nhân số đông đảo, khá đầy đủ kiến thức nghề nghiệp đã giúp thành tố lao động khả quan với mức lương thấp. Đó là điều kiện hấp dẫn khiến các hãng lớn Tây Âu, Mỹ, chuyển cơ sở sản xuất tới Trung Quốc, nơi mà phí tổn sản xuất thấp hơn so với các địa phận gốc.
Vì ham lợi, các hãng ngoại quốc du nhập vào Trung Quốc đã phải trao đổi kiến thức và kỹ thuật tân tiến với các cơ sở sản xuất địa phương và giới cầm quyền sở tại. Do đó, kỹ thuật sản xuất theo kiểu “du nhập/đồng hoá/cải biến” đã giúp Trung Quốc đạt tới mức độ phát triển mong muốn lúc sơ khởi.
Khuyết Điểm Trung Hoa
Tình trạng nhân công rẻ sẽ chấm dứt sớm hơn là người ta mong muốn. Khi dân chúng trở nên giầu có hơn, rất ít người muốn ở lại vùng quê, nơi cung cấp nhân công rẻ mạt.
Tại các trung tâm đô thị, giới lao động Trung Hoa mỗi lúc ý thức hơn về nghề nghiệp và điều kiện làm việc đã tự động đòi hỏi thêm quyền lợi tương xứng, và từ đó giá cả nhân công và phụ cấp từ từ leo thang.
Ngoài ra, căn cứ vào tình trạng hạn chế luật định về sinh sản nhân chủng tại Trung Quốc, lực lượng lao động khi bắt đầu về hưu lại thiếu giới trẻ thay thế. Vậy càng hiếm, nhân công Trung Hoa càng thêm đắt đỏ, tăng theo mức độ cung cầu trên thị trường.
Đối Tác Hoa Kỳ
Hoa Kỳ cần tạo dựng lại lực lượng lao động quốc nội, với khả năng chuyên nghiệp cấp đại học sơ đẳng, đủ kiến thức, trách nhiệm và điều kiện khả chấp để cung ứng nhu cầu sản xuất trong nước, mà không cần tìm kiếm nhân công rẻ tại nước ngoài.
4. Trung Quốc đôn đốc quốc doanh trực tiếp đầu tư từ trên xuống, nhưng lại thiếu sáng suốt kinh doanh
Ưu Điểm Trung Hoa
Trung Quốc có kế hoạch quốc doanh phát triển kinh tế một cách ồ ạt, đôi khi táo bạo như dự tính phóng đường tàu cao tốc Đông Phương nối Thượng Hải, Nam Kinh với Malaysia, Singapore. Trung Quốc đang tăng trưởng hệ thống kỹ thuật quốc nội để từ từ giảm bớt nhu cầu lệ thuộc vào kỹ thuật ngoại quốc. Đó cũng là lý do Trung Quốc tìm cách xâm chiếm lãnh hải Biển Đông để thêm dự trữ nhiên liệu cần thiết cho bộ phận sản xuất trong nước, mà không lụy vào nguồn nhiên liệu ngoại lai.
Trung Quốc chỉ đạt được phần nào dự tính trên nếu biết điều chia sẻ quyền lợi với các nước láng giềng, khi thực sự bãi bỏ âm mưu đế quốc, vừa tham lam, vừa lố lăng, vụng về.
Khuyết Điểm Trung Hoa
Thông thường các dự án đầu tư quốc doanh, quốc hữu, theo mẫu mực xã hội chủ nghĩa tung vốn bừa bãi, thiếu sáng suốt kinh doanh, hoặc căn cứ vào đường lối hoạch định ồ ạt, thất cách nên đã tạo ra tình trạng phát triển giả tạo, như dựng lên những thị trấn ma, những trung tâm thương mại vắng bóng khách tiêu thụ, những khu kỹ nghệ, quản trị không sinh hoạt, những khu gia cư không ai tới ở [Xin bấm link-nối dưới đây].
http://www.businessinsider.com/china-ghost-city-documentary-2011-3
Trong tình trạng ứ đọng, thất thu vì dự tính lệch lạc, công cuộc đầu tư trong nước sẽ dồn dập thất bại, khiến Trung Quốc sớm mất tồn lực phát triển, dễ gây xáo trộn trong nước. Hiện trạng này nếu kéo dài sẽ có bề làm lung lay tới xụp đổ chế độ hiện hữu.
Đối Tác Hoa Kỳ
Để tránh những bế tắc trên, giới kinh doanh và chính quyền Hoa Kỳ cần tiếp tục tân trang, tân tạo đường lối cạnh tranh hữu hiệu, khả thi, hầu bảo đảm các dự án đầu tư thêm thành quả mỹ mãn, nhờ vào sáng kiến, kỷ luật tài chính và đạo đức chức nghiệp trong sáng, cập nhật theo nhu cầu và thực trạng mưu sinh của dân chúng.
5. Trung Quốc tổ chức chính quyền trung ương độc đoán, quản trị mạnh bạo, nhưng thiếu khả năng chính xác thực hiện sứ mạng
Ưu Điểm Trung Hoa
Chế độ tập quyền tại Trung Quốc đã thu thập được nhiều thành quả về mặt phát triển kỹ thuật. Nay Trung Quốc có thủy điện, điện lực mặt trời, siêu điện tính, hạ tầng cơ sở tân trang với hệ thống cao tốc và mạng truyền thông mỗi lúc đa dạng.
Khuyết Điểm Trung Hoa
Dù nặng nề về mặt tập trung quyền hành, lực lượng quản trị trung ương vẫn phải ủy quyền cho cấp điều hành hợp doanh địa phương thi hành các dự án phát triển, nên thành tích các mục tiêu hoạch định thường lệch lạc, khiếm khuyết, bất khả kiểm thúc.
Ngoài ra, sự bất lực và đường lối làm việc thất cách, mờ ám của chính quyền độc tài và các tổ chức ngân hàng kinh doanh tham nhũng tại cấp địa phương thường được bảo mật, các cơ sở thông tin truyền thông thường bị kiểm duyệt, các lực lượng chống đối bị cấm đoán, nên mọi hiểm hoạ phá sản, tự hủy, đều có tính cách đã rồi, vô phương kiểm điểm, cảnh báo trước.
Đối Tác Hoa Kỳ
Nhờ vào chính sách dân chủ cởi mở, với truyền thống đối tác áp lực bằng tự do ngôn luận, tự do báo chí, chính quyền trung ương và tại cấp tiểu bang phải đôn đốc chính xác mọi chương trình và dự án đầu tư toàn ngành, toàn địa hạt, một cách trong sáng, theo đúng thủ tục luật định [due process] hiện hành.
Hơn thế nữa, Hoa Kỳ vẫn phải tiếp tục tăng trưởng mức độ lãnh đạo về khoa học và kỹ thuật qua các chương trình đầu tư nghiên cứu và phát triển sáng tạo hữu ích, trong sáng, đầy đủ đạo đức chức nghiệp, để hội đủ điều kiện và khả năng cạnh tranh kết sinh trong hệ thống kinh tế thi trường toàn cầu.
Tạm Kết
Ưu và khuyết điểm phát triển kinh tế tại Trung Quốc có bề tương ứng với tình trạng phát triển tạm bợ, giả định tại Việt Nam, mà chúng ta sẽ có dịp đi vào chi tiết trong những phần thảo luận kế tiếp.
Biết rõ thực trạng hư thực đó sẽ giúp các quốc gia đối tác, một mặt, đề phòng mọi lây biến bế tắc hiểm nghèo; mặt khác, tìm cách giúp tu sửa nội bộ để kịp thời phát triển đúng hướng, đúng mức, theo vận tiến hoá kết sinh toàn cầu.
Hiện tượng phát triển toàn năng, toàn lợi của khối Châu Á là một dự đoán khả chấp và cần thiết cho sự cân bằng thịnh vượng đa dạng và hoà bình toàn cầu. Nhưng hiện tượng đó chỉ trở thành một thực thể vững bền nếu Trung Quốc, Việt Nam và các quốc gia trong khu vực biết tôn trọng lẫn nhau, trong thế sinh tồn và phát triển có tính cách nhân bản, tự quyết, tự kiểm, đạo đức và sáng tạo.
Hoa Kỳ và Châu Âu, với đà cập nhật cải tiến, cải thiện không ngừng về mặt dân chủ chân chính, vẫn là những mẫu mực phát triển sáng tạo nhân hoà hữu ích cho các quốc gia đang vươn lên hội nhập thịnh vương hài hoà toàn cầu.
Chính trị và chính sách áp dụng tại mọi khu vực và môi trường phải đặt trọng tâm vào phúc lợi toàn diện con người và cứu cánh phải thuộc về người dân. Nếu chủ trương ngược lại, đó chỉ là những hiện tượng ngụy tạo, gian xảo, tự hủy.
TS LS. LƯU NGUYỄN ĐẠT
