“Một thủ tướng hoa mỹ ra đi, những người u ám ở lại” là hàng tít của một bài báo đăng trong tạp chí The Economist hôm nay, 29/1, sau khi kết thúc Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ 12 của đảng Cộng sản Việt Nam.Bài báo nhắc lại cái chết của cụ rùa Hồ Gươm một ngày trước khi Đại hội 12 khai mạc, mà nhiều người Việt Nam cho là một điềm gở cho đảng Cộng sản đang cầm quyền. Bài báo nhắc lại truyền thuyết về kiếm thần được hoàn lại cho rùa thiêng Hồ Gươm, sau khi Việt Nam đánh bại Trung Quốc. Một số người tự hỏi liệu giới lãnh đạo đảng, thành phần giáo điều theo chủ nghĩa Mác Lê cũ kỹ ‘bụi bặm’, có còn song hành với giới trẻ, thành phần đông đảo trong dân số Việt Nam hay không.
Bài báo nói sau 8 ngày bầu bán, những nhân vật hàng đầu trong đảng đã buộc một thủ tướng có nhiều sức thu hút và chủ trương đẩy mạnh kinh doanh phải rời bỏ chức vụ trong những tháng tới, và lưu nhiệm một nhân vật thất thập cổ lai hy trong ngôi vị tổng bí thư.
Mặc dù Thủ tướng Dũng, 66 tuổi, cũng đã quá tuổi về hưu, nhiều người vẫn tin rằng ông có thể lên nắm chức vụ này, dựa vào sự ủng hộ mạnh mẽ của các thành phần ủng hộ chủ trưởng tự do hóa kinh tế của ông. Giới trẻ cũng bày tỏ sự ủng hộ đối với Thủ tướng Dũng về lập trường cương quyết hơn của ông trong cuộc tranh chấp lãnh thổ với Trung Quốc.
Bài báo thừa nhận rằng uy tín của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng có phần nào bị hoen ố vì các vụ tai tiếng tham nhũng, cũng như sự vỡ nợ của các công ty quốc doanh được ông hậu thuẫn. Nhưng một số người sẵn sàng bỏ qua những nhược điểm đó, bởi vì ông có lập trường thân Mỹ và thái độ quyết liệt hơn trong cuộc tranh chấp Biển Đông với nước láng giềng phương Bắc.
Nhưng, theo bài báo, phe phái đối nghịch trong đảng rốt cuộc đã ủng hộ ông Nguyễn Phú Trọng, giúp ông đánh bại ông Dũng một phần qua việc vận dụng các thủ tục bầu cử. Bài viết mô tả ông Nguyễn Phú Trọng là một ‘nhân vật không màu sắc’ mà sự nghiệp đang bước vào ‘thời kỳ hoàng hôn’, và cho rằng sự chiến thắng của ông Trọng một phần là do tính cách gây chia rẽ của cá nhân Thủ tướng Dũng, và những phát biểu làm vừa lòng dân của ông trong vấn đề Biển Đông, đi ngược lại với nguyên tắc cai trị tập thể của đảng Cộng sản.
Giới lãnh đạo mới có thể kéo chậm đà tự do hóa kinh tế, nhưng có phần chắc sẽ không lật ngược tiến trình này, hay cả các nỗ lực xích lại gần Hoa Kỳ.
Trong khi đó, tờ Hoàn Cầu Thời Báo hôm nay đăng bài viết trên mạng với hàng tít trong đó nói rằng “Việt Nam tái cử một nhân vật ôn hòa”.
Bài báo dẫn lời các chuyên gia cho rằng bầu chọn ông Trọng vào chức tổng bí thư thể hiện ý muốn hòa hoãn với Bắc Kinh, và cho thấy là giới lãnh đạo hàng đầu trong đảng Cộng sản Việt Nam tỏ ra thận trọng hơn trong nỗ lực cải cách và theo đuổi hiện đại hóa đất nước.
Bài báo nói Ủy ban Trung ương đảng gồm 180 thành viên đã không chọn Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng, một nhân vật cải cách triệt để hơn mà trước đó nhiều người tin sẽ giành được chức vụ cao nhất trong đảng, và với quyết định đó coi như đã chấm dứt sự nghiệp chính trị của ông Dũng.
Hoàn Cầu Thời Báo dẫn lời ông Zhuang Guotu, người đứng đầu Trung tâm Nghiên cứu các vấn đề Đông Nam Á tại Đại học Xiamen, ca ngợi việc tái cử ông Trọng là một sự chọn lựa thực tiễn và hợp lý.
Bài báo cũng trích thuật báo Thanh Niên, nói rằng Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng tuyên bố đảng Cộng sản dưới quyền ông sẽ tiếp tục đấu tranh chống tham nhũng và phí phạm, và sẽ tiếp tục kế hoạch đưa Việt Nam thành một nước công nghiệp hiện đại.
Trong khi đó, Chủ tịch nước Trung Quốc Tập Cận Bình tuyên bố Trung Quốc sẵn sàng hiệp lực với Việt Nam để cổ vũ cho quan hệ đối tác chiến lược toàn diện.
Trong một cuộc phỏng vấn dành cho Ban Việt ngữ Đài VOA, cô Phương Nguyễn, một nhà nghiên cứu về các quan hệ đối ngoại Việt Nam nói rằng cô không tin là dưới sự lãnh đạo của ông Trọng trong nhiệm kỳ tổng bí thư thứ hai, Việt Nam sẽ xích lại gần Trung Quốc hơn trước. Cô Phương Nguyễn nói:
“Tôi không tin Việt Nam sẽ xích lại gần hơn với Trung Quốc, nhưng Hà nội có lẽ sẽ thận trọng hơn trong việc xích lại gần Hoa Kỳ, đặc biệt trong lĩnh vực hợp tác an ninh và quốc phòng”.
Trang mạng china.org.cn cho biết là Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng đã gặp ông Tống Đào, đặc sứ của Tổng bí thư kiêm Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, tại Hà nội để trao thông điệp chúc mừng của chủ tịch nước Trung Quốc, và trấn an Việt Nam rằng Trung Quốc sẵn sàng làm việc với Hà nội để duy trì và phát triển quan hệ đối tác chiến lược toàn diện một cách ổn định và lành mạnh, ‘đóng góp cho hòa bình ổn định và thịnh vượng, cũng như phát triển trong khu vực’.
Ông Tống Đào hiện là Trưởng Ban liên lạc Đối ngoại Trung ương của đảng Cộng sản Trung Quốc.
Hoài Hương-VOA
29.01.2016
