Qua điện thoại, bà Becky Whitman cất tiếng cười còn vang hơn… pháo Tết.
“Có nhớ 2 tuần trước đây tôi nói gì không? Tôi đã bảo bất cứ cuộc bầu cử sơ bộ ở tiểu bang nào cũng quan trọng, nhưng trận chiến New Hampshire sẽ quyết định số phận chính trị của những ông bà đang nuôi mộng trở thành chủ nhân mới của Tòa Bạch Ốc”. Vẫn với giọng sang sảng, bà chiến lược gia độc lập đang làm việc tại North Carolina nói tiếp “tôi đã bảo sau New Hanpshire là rơi như sung rụng. Đúng không nào? Đúng không nào?”, lập đi lập lại nhiều lần câu nói đó trước khi cúp máy.
Điều bà Whitman nói quả đúng, không sai một mảy may nào cả.
Đầu tuần trước, chỉ vài giờ đồng hồ sau khi có kết quả ở Iowa, ông Martin O’Malley của đảng Dân Chủ loan báo chia tay với cuộc đua, nhường sân chơi lại cho 2 ứng cử nặng ký của đảng Dân Chủ là bà Cựu Ngoại Trưởng Hillary Clinton và ông Thượng Nghị Sĩ Bernie Sanders; ngay sau đó đến lượt ông Mike Huckabee -từng thắng Iowa hồi 2008- và ông Rick Santorum -từng thắng Iowa hồi 2012- cũng lên tiếng cám ơn người ủng hộ, chấp nhận bỏ dở ước mong trở thành người lãnh đạo quốc gia.
Đầu tuần này, sau khi kết quả cuộc bầu cử sơ bộ tại New Hampshire được công bố, đến lượt ông Thống Đốc Chris Christie và bà Carly Fiorina ngỏ lời cám ơn mọi người, kèm theo lời hứa dù không ở trong cương vị tổng thống “vẫn tiếp tục phục vụ quốc gia, tiếp tục góp phần xây dựng một xã hội Hoa Kỳ tốt đẹp hơn cho người dân”, như ông Christie nói, hoặc lời kêu gọi phụ nữ phải tiếp tục đấu tranh cho quyền lợi của tập thể và “phải chọn người lãnh đạo” như bà Fiorina viết trong lá thư ngỏ gửi mọi người.
Theo ông Robert Shrum, chiến lược gia từng tham gia trong ban tham mưu tranh cử cho một số ứng cử viên Dân Chủ ở cấp tiểu bang lẫn liên bang, chuyện có ứng cử viên bỏ cuộc sau Iowa và New Hampshire “là chuyện rất bình thường”. Ông lấy thí dụ Thống Đốc Chris Christie chỉ được 7% cử tri New Hampshire ủng hộ, bà Carly Fiorina chỉ được 3%, “cả 2 người không được chia một phiếu đại biểu nào cả thì làm sao có khí thế để đi tiếp?” Một yếu tố khác: “cả ông Christie và bà Fiorina đều trông chờ vào các nhà tài trợ, họ hiểu chẳng có nhà tài trợ nào bỏ tiền ủng hộ người thua cả, do đó, cách duy nhất là họ phải rút lui”.
“Trong số những người đã bỏ cuộc, tôi thấy tiếc cho ông Chris Christie”, là nhận xét của ông Steve Muller, người 4 năm trước đây từng lên tiếng thúc dục ông Thống Đốc tiểu bang New Jersey ra tranh cử. “Lúc đó, chúng tôi đã có sẵn một dàn tham mưu, chúng tôi có kế hoạch để thành công, đồng thời có cả những người đồng ý tài trợ cho cuộc vận động, nhưng rất tiếc ông Christie lắc đầu, nói với tôi rằng ông chưa sẵn sàng để dự cuộc đua tranh chức tổng thống. Ông ta bỏ lỡ cơ hội bằng vàng”.
https://
Ông Muller trình bày thêm “thế trận 2012 khác xa 2016”, lúc đó “ông Christie được mọi người chú ý đến, không ít người xem ông là nhân vật tiêu biểu cho đảng, xem ông là chính trị gia điển hình của lực lượng bảo thủ Cộng Hòa, cho tới khi ông choàng vai bá cổ Tổng Thống Barack Obama, đồng thời lại còn ca ngợi ông Obama của đảng Dân Chủ là người có tài lãnh đạo, đã thế lại từ chối không tiếp tay tham gia vận động cho ông Mitt Romney vào tuần lễ cuối cùng”.
Những việc ông Chris Christie làm “khiến thành phần lãnh đạo lẫn cử tri Cộng Hòa bực bội, và họ bỏ rơi ông ta”, nhà phân tích Sandy Hines tiếp lời. “Đến giờ vẫn còn có người nhắc lại với tôi hình ảnh họ nhìn thấy trên TV hôm 31 tháng Mười 2012, thấy ông Christie ra tận sân bay đón Tổng Thống Dân Chủ Obama sau trận bão Sandy, thấy ông Christie tỏ cử chỉ thân thiết với ông Obama, từ đó họ đặt câu hỏi liệu có nên tiếp tục ủng hộ ông Christie của tiểu bang New Jersey hay không”. Vẫn theo nhà phân tích chính trị Sandy Hines, “số người tin rằng cử chỉ và lời ngợi khen của ông Christie là một trong những yếu tố giúp ông Obama tái đắc cử, vì thế, họ bực bội, không xem ông Thống Đốc Christie là người của đảng (Cộng Hòa) nữa”.
SỐ ĐẠI BIỂU CÁC ỨNG CỬ VIÊN ĐANG CÓ
Sau bầu cử sơ bộ tại Iowa và New Hamphshire, số đại biểu các ứng cử viên Cộng Hòa và Dân Chủ đang có như sau:
CỘNG HÒA (cần 1,327 đại biểu để đại diện đảng tranh cử tổng thống)
1- Donald Trump: 17 đại biểu
2- Ted Cruz: 11
3- Marco Rubio: 10
4- John Kasich: 5
5- Jeb Bush: 4
6- Ben Carson: 3
DÂN CHỦ (cần 2,382 đại biểu để đại diện đảng tranh cử tổng thống)
1– Bernie Sanders: 36 đại biểu
2- Hillary Clinton: 32
Ghi chú: con số nêu trên dựa vào tỷ lệ phiếu cử tri ông Sanders và bà Clinton có được sau vòng sơ bộ ở Iowa và New Hampshire. Tuy nhiên vì đảng Dân Chủ có quy định “super delagates” gồm những viên chức đã và đang giữ các chức vụ quan trọng cho đảng ở các cấp, và họ có quyển bỏ phiếu ủng hộ bất kỳ ứng cử viên nào “miễn là người của đảng”, do đó dù thắng vẻ vang ở New Hampshire nhưng ông Sanders vẫn có ít phiếu đại biểu hơn số đại biểu bà Clinton.
Xin nói rõ hơn: New Hampshire có 24 đại biểu cử tri và 8 super delegates. Với 60% phiếu ủng hộ, ông Sanders được chia 13 phiếu, bà Clinton được 9 phiếu, 2 phiếu còn lại đảng bộ tiểu bang chưa quyết định sẽ dành cho ai. Với 8 super delegates, chưa có ai ủng hộ ông Sanders (như vậy số phiếu đại biểu ông Sanders có tổng cộng vẫn là 13), nhưng đã có 6 người bỏ phiếu ủng hộ bà Clinton, cộng với 9 phiếu đại biểu cử tri, bà có tới 15 phiếu đại biểu.
Nếu tính cả số đại biểu cử tri lẫn super delegates, bà Clinton hiện đang dẫn đầu với 394 đại biểu, ông Sanders chỉ có 42 đại biểu, cho dù ông thắng rất lớn ở New Hampshire và thua thật khít khao ở Iowa.
