Vương Nghị đang trả lời phóng viên tại Ottawa, Canada, sáng 1/6/2016
Đầu tuần này, Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc – Vương Nghị đến thăm Canada. Ông đã để lại một hình ảnh xấu nếu không nói là khá thô lỗ sất sược trên truyền thông và cả trong lòng người Canada.
Sáng thứ Tư, tại buổi họp báo chung giữa hai Bộ trưởng Ngoại giao, Stéphane Dion và Vương Nghị, nữ phóng viên Canada, Amanda Connolly của tờ iPolitics đặt câu hỏi cho Ngoại trưởng Canada:
“Có quá nhiều nỗi lo lắng về thành tích nhân quyền của Trung Quốc. Thí dụ, việc giam giữ bất hợp pháp những người bán sách tại Hong Kong. Vợ chồng Garratts nguời Canada bị buộc tội làm gián điệp mà không có bằng chứng. Chưa kể đến tham vọng lãnh thổ ở Biển Đông, quân sự hoá vùng biển này. Đó là những quan ngại lớn. Tại sao Canada lại theo đuổi chính sách thân thiện với Trung Quốc? Với vai trò là Ngoại trưởng Canada, ông định làm gì để cải thiện tình trạng nhân quyền và an ninh trong vùng Đông Nam Á? Ông có đặc biệt đưa trường hợp giam giữ Garratts ra bàn thảo với Ngoại trưởng Trung Quốc hôm nay không?”
Câu hỏi của nữ phóng viên Canada, giành cho Ngoại trưởng Canada, nhưng Vương Nghị lấn sân để trả lời:
“Tôi muốn trả lời câu hỏi này mà phóng viên vừa nêu lên mối quan tâm về Trung Quốc. Tôi nói thẳng rằng, câu hỏi của bà là kỳ thị chống lại Trung Quốc với thái độ kiêu ngạo mà tôi cũng không biết nó đến từ đâu. Câu hỏi này không thể chấp nhận. Bà có hiểu tý gì về Trung Quốc khổng? Bà đã tới Trung Quốc chưa? Bà có biết rằng Trung Quốc từ một quốc gia lạc hậu nhưng đã đưa 600 triệu người thoát cảnh đói nghèo. Bà có biết rằng giờ đây Trung Quốc là cường quốc kinh thế thứ hai thế giới với thu nhập bình quân 8000 Mỹ kim đầu người / năm. Nếu chúng tôi không bảo vệ nhân quyền, liệu Trung Quốc có thể đạt được thành tựu vĩ đại này không? Bà có biết rằng Trung Quốc viết rõ quyền con người vào trong Hiến pháp không? Tôi nói cho bà biết. Chỉ có người Trung Quốc, chính người Trung Quốc mới hiểu rõ thành tích nhân quyền của họ. Không phải bà. Bà không có quyền để nói về vấn đề này. Bởi vậy, làm ơn đừng nêu ra những câu hỏi vô trách nhiệm nữa. Trung Quốc nghe những ý kiến xây dựng, nhưng chúng tôi phủ nhận tất cả những cáo buộc không có cơ sở.”
Đó là chưa kể đến thái độ và cử chỉ hống hách trịch thượng của Vương Nghị khi trả lời.
Cùng dự buổi họp báo có các phóng viên của The Canadian Press, The Globe and Mail, Reuters, CBC, The Wall Street Journal and The Tyee, The New York Time.
Truyền thông đã chỉ trích Ngoại trưởng Canada không can thiệp để Vương Nghị chiếm diễn đàn, không bảo vệ phóng viên. Ông bào chữa rằng nữ phóng viên Connolly là một cây viết cự phách, nhiều kinh nghiệm, chẳng cần đến sự cứu giúp.
Tuy vậy, Thủ tướng Canada Justin Trudeau đã công khai bày tỏ sự không hài lòng với cách xử sự của cả Ngoại trưởng Vương Nghị và viên Đại sứ Trung Quốc tại Canada. Ông tuyên bố: Tự do ngôn luận, tự do biểu đạt là những quyền vô cùng quan trọng trên đất Canada. Công việc của giới truyền thông là để hỏi về những vấn đề gai góc.
Nhân đây có đôi lời về ông Kevin Garratt và vợ Julia Dawn Garratt, bị Trung Quốc bắt vào tháng 8/2014 về tội gián điệp. Sự thực, vợ chồng Garratt là những người truyền giáo Tin Lành. Họ đã tới vùng hẻo lánh nằm giữa biên giới Trung Quốc và Bắc Triều Tiên, mở một quán café nhỏ để sống và truyền đạo.
Ngay sau khi Canada tố cáo Trung Quốc dùng hacker để đánh cắp tài liệu của Ủy ban Nghiên cứu Quốc gia, thì Trung Quốc bắt vợ chồng Garratt và buộc tội gián điệp. Những bằng chứng mà phía Trung Quốc nêu ra thì phía Canada cho là vô căn cứ. Sau những trận đấu ngoại giao bà Garratt đã trở về Canada, nhưng chồng vẫn đang bị giam giữ.
Clement nguyên ngoại trưởng dưới thời chính phủ của đảng Bảo Thủ phát biểu: Cư xử của Vương Nghị là không thể chấp nhận trên đất Canada. Nếu chúng ta tới Bắc Kinh với vai trò một bộ trưởng hay thủ tướng. Chúng ta luôn tôn trọng văn hóa Trung Quốc và sự khác biệt giữa hai quốc gia. Còn ông ta đến đây ông ngồi xốm lên những giá trị thiên liêng của Canada. Không thể chấp nhận được.
Ngoại trưởng Canada cùng với cả chính phủ của tân Thủ tướng Justin Trudeau đang bị dư luận Canada phê phán nghiêm khắc về việc phản ứng quá chậm và quá yếu trước thái độ hỗn láo của Vương Nghị.
Canada, Saturday 4/6/2016
Trần Gia Hồng Ân
