Tuần qua, hân hạnh giới thiệu cùng quý thân hữu sự ra quân của Tổ Chức Phóng Viên Không Biên Giới, một cách thực thụ tại Đông Bắc Á, với một Văn Phòng đặc biệt chuyên đặc trách miền Bắc Á Đông (vụ), đặt tại Taï Peï, Taï Wan – Đài Bắc Đài Loan. Việc ấy chứng mình rằng, nếu về mặt kinh tế, phát triển miền Đông Bắc Á Đông mỗi ngày mỗi tiên tiến, tích cực thấy rõ ; trái lại, tình hình chánh trị xã hội, từ tôn trọng quyền dân chủ của người công dân, đến hệ thống tương trợ xã hội hay tôn một trọng những quyền căn bản con người như quyền người công dân được tự do cùng với nhà cầm quyển nhận những thông tin quốc tế hay quốc nội, tìm hiểu, trao đổi, đóng góp hay chỉ trích mỗi ngày mỗi xấu đi.
1. Buổi Giao Thời Đầy Quyết Tâm, Nhưng Vụng Về
Tổ chức Phóng Viên Không Biên Giới – Reporters Sans Frontières là một tổ chức dân sự không phụ thuộc chánh quyền – Organisation non gouvernementale ONG – Non Gouvernement Organisation NGO, quốc tế được nhà nước Pháp nhận là có lợi ích công cộng – reconnue d’utilité publique, với tôn chỉ là bảo vệ quyền tự do báo chí và bảo vệ quyền nghiên cứu, săn tin, lấy tin và quyền điều tra cùng bảo vệ các nguồn thông tin, cung cấp tin cho những nhà báo. Được thành lập năm 1985, do bốn nhà báo : Robert Ménard, Rémy Loury, Jacques Molénat và Émilien Jubineau, với phương châm là « Không có Tự do cho báo chí, mọi Đấu tranh sẽ không có hỗ trợ – Sans une presse libre, aucun combat ne peut être entendu ».
Qua những thông cáo báo chí và điểu trần, Phóng Viên Không Biên Giới thường tự giới thiệu :
«Tổ chức Phóng Viên Không Biên Giới bảo vệ các nhà báo bị cầm tù và bảo vệ quyền tự do báo chí trong toàn thế giới, nghĩa là quyền được nhận thông tin và thông tin, chiếu điều thứ 19 của Bản Tuyên ngôn thế giới về các quyền Con Người ».
Năm 2005, Tổ chức nhận được Giải thưởng Sakharov, về Tự doTư tưởng – Liberté de pensée, của Quốc hội Âu châu trao tặng.
Từ tháng 10 năm 2008 đến tháng giêng 2012, anh Tổng thư ký là Jean-François Juillard, tiếp tục trách nhiệm của Robert Ménard.
Cá nhơn người viết, quen biết nhiều với Robert Ménard thời gian Robert Ménard làm Tổng Thư Ký. Robert Ménard giúp anh em đấu tranh Việt Nam nhiều trong thời gian anh em đấu tranh nhờ Phóng Viên Không Biên Giới ủng hộ các ký giả Việt Nam bị nhà cầm quyền Công sản Hà nội cầm tù : Những nhà báo Nguyễn Đình Huy và Phạm Thái Nguyễn Ngọc Tân…
Ngày nay, Robert Ménard, thay nghề, bỏ ngành báo chí để về nhà quê làm Xã trưởng thành phố Béziers. Thiên hạ bạn bè cũ của Robert, vốn thiên tả, cho rằng Robert phản Đảng ? Đảng Xã hội ? Và phản bạn bè ! Chỉ vì anh ra tranh chức xã trưởng dưới lá cờ dân túy của Marine Le Pen, cực hữu. Vợ Robert Ménard, Emmanuelle Duverger, luật sự, cũng đắc cữ dân biểu thuộc cực hữu !
Từ tháng 5 2012, Tổng thư ký là Christophe Deloire.
Năm 2012, Christophe Deloire, 46 tuổi khi lên nhận chức vụ Tổng Thư Ký, nối tiếp theo hai tiền nhiệm, người đầu, cũng là người khai sáng, là Robert Ménard, tuy là người sáng lập Tổ chức, nhưng nay lại mất nhiều uy tín: [1] một, với một phương pháp điều hành mà các người tòng sự than rằng độc đoán. Lại có người ví anh như là một « Robespierre, không có máy chém » đó thôi ! Do đó, trong bốn người đồng sáng lập thưở ban đầu, tất cả đều đã bỏ ra đi ! Người thứ hai là Jean-Françios Juillard, vì là người công tác thân thuộc với Robert Ménard nên chấp nhận tiếp nối quan niệm và nhiệm vụ của anh. [2] Lý do thứ hai, do thái độ chánh trị của con người Robert Ménard, ngày nay, với một hướng đời lệch lạc khó hiểu (ngày nay Đô Trưởng của thị xã Béziers, miền Tây Nam Pháp nằm cạnh Montpelliers, ngó ra mặt biển Đia Trung Hải, với một hướng chánh trị quản trị hoàn toàn cực hữu, dân túy cùng bà vợ Luật sư Emmanuelle Ménard dân biểu cùng nhóm với Marine Le Pen). Với người tiền nhiệm thứ hai là Jean-François Juillard, Tổ chức Phóng Viên Không Biên Giới cũng không khá hơn. Do quan niệm chánh trị và quan điểm quản trị, cả hai Robert Ménard và Jean-François Juillard không được sự ủng hộ của các vị mạnh thường quân thưở ban đầu. Tiêu thì nhiều, nhưng thu không có, còn có những vị mạnh thường quân cúp tiền vĩnh viễn, nói chờ thay đổ hướng đi mới trở lại. Cho nên, Ban Giám Sát và Ban Quản trị cần phải ra tay, đuổi Juillard, lựa người điều hành mới, vì lúc ấy Tổ chức đang trong một tình trạng eo hẹp, kiệt quệ tài chánh. Từ nhiều năm kế tiếp, Tô chức tiếp tục đi từ lỗ lã đến lỗ lã. Và Christophe Deloire sau một cuộc khảo sát được lựa chọn. Chuyên nghiệp về Triết lý, tốt nghiệp Trường ESSEC ( École Supérieure des Sciences Économiques et Commerciales – Trường Cao Đẳng Kinh Tế và Thương Mại), anh cựu ký giả tuần báo « Le Point – Dấu Chấm », cùng cựu Giám đốc Trung tâm Huấn Nghiệp Ký Giả – Centre de Formation des Journalistes được Tổ chức (PVKBG) được thu nhận nhờ hai tài nghệ đặc biệt nêu trên, với một nhiệm vu : Cứu Vãn, Làm Sao Tổ Chức Thoát Cảnh Phá Sản, khỏi phải đóng cửa ?
2. Người Mới, Nguồn Mới, Tôn Chỉ Mới: Để giải quyềt, bằng mọi giá, anh phải đi tìm nguồn tài chánh.
Ngày hôm nay, nguồn tiền đến nhiều nhứt từ Hòa Lan, Thụy Điển, do các công quỹ hay công ty tư nhơn. Trong vòng chỉ ba năm cuối nay, Ngân Quỹ của Tổ chức đã thu thêm 50 % (5,4 Triệu Euros riêng năm 2016). Riêng về phần Quỹ Tiết Kiệm Dự Trử đã được nhơn làm hai (đối với năm vừa nhận việc 2012, (2,4 Triệu riêng năm 2016).
Một tôn chỉ mới, một hướng mới, một suy nghĩ đạo đức tạo một hình ảnh đạo đức cho những chiến lược đấu tranh hướng về quốc tế được cũng cố và phát huy. Hướng đi và cách thức để phát triển của Tổ chức ngày nay, tất nhiên gặp nhiều đụng chạm và gây bất mãn với nhiều cựu nhơn viên có quan niệm thủ cựu (đấu tranh nhơn quyền không cần làm kinh tế tái chánh), do đó nhiều người bất đồng ý kiến đành phải cuốn gói ra đi.
Báo «Con Vịt Bị Cột Cẳng – Le Canard Enchaîné » ngày 3 tháng 2 năm 2016, ra bài tố cáo cái hướng quản trị cứng rắn và « độc đoán – gestion directive » (của Christophe Deloire) đã tạo một cuộc « ra đi khổng lồ và một cuộc đuổi người chưa từng thấy trong lịch sử – của Tổ chức – » (của PVKBG) !
Nhưng ngày 20 tháng 9 vừa qua (2017) hai vị đại diện được ủy quyền – của Christophe Deloire, nay giữ thêm chức vụ Tổng Giám Đốc – vừa được tái nhiệm thêm 5 năm với số phiếu của toàn thể nhơn viên ủng hộ.
Những năm gần đây, PVKBG, với một mạng lưới đặc phái viên dầy, đặt trên 130 quốc gia, tiếp tục mở thêm các văn phòng đại diện : Năm 2015, tại Nam Mỹ, ở Rio de Janeiro, Ba Tây ; năm 2016, mở rộng văn phòng Tunis, Ma rốc biến thành văn phòng đặc trách toàn Bắc Phi châu ; tháng 11, năm 2016, văn phòng London, Anh quốc ; và Taï Peï, Taï Wan , tháng 7 năm nay 2017 !
Một văn phòng cho toàn Phi châu sẽ được mở ra năm 2018.
« Tất cả sẽ giúp chúng ta ( PVKBG) ở gần các nguồn thông tin, ở gần các tác nhơn, các nguồn thông tin địa phương, các nhà báo,hay cạnh cả chánh quyền địa phương » Christophe Deloire nói rõ « Văn phòng Á chậu vụ là một chứng mình. Văn phòng hoạt động bằng Hoa ngữ, Hàn ngữ, Nhựt ngữ và cả tiếng Mông cổ nữa. Nay tại chổ Tổ chức chúng tôi có một mạng lưới nhơn sự giúp đở chúng tôi. Thí dụ ở Đài Loan-Taï Wan chúng tôi được Wu’er Kaixi, người ly khai, nhà đấu tranh quyền Tự do báo chí nổi tiếng cộng tác, giúp đở chúng tôi ! Đó là một quảng bá lớn cho việc làm của chúng ta. Nhờ đó chúng tôi sẽ nhận được nhiều nguồn tài trợ »
Ở Huê kỳ, Tồ chức cũng củng cố vững thêm nhơn sự văn phòng đại diện ở Washington DC, từ 1 nay đã thêm thành 5 nhơn viên.
« Nhờ đó, chúng ta đã tạo một hiện thực cho một NGO người Pháp, đặc biệt bên cạnh Quốc hội-Congress Mỹ, hay bộ Quốc phòng hay cả các nguồn báo chí Mỹ. Vã lại, đây cũng là cái đầu cầu để có những tiếp viện tin tức quốc tế của Liên Hiệp Quốc-UNO… »
Tổ chức Phóng Viên Không Biên Giới, của Christophe Deloire, ngày nay, với một ngân sách gần 8, 5 Triệu euros, đã nhơn đôi con số nhơn viên (từ 26 năm 2012 đã lên thành 61 chức vụ năm nay, gồm cả những văn phòng quốc tế …).
Những Thành Tích:
Chiến dịch chống chế độ của độc tài Erdogan – Thổ Nhĩ Kỳ đang đàn áp và bắt giam từng loạt ký giả và nhà văn. Tố cáo sự giết hại nhà báo Javier Valdez tại Mể Tây Cơ ; nhà báo nầy đang viết bài điều tra phóng sự tố cáo đường giây Ma túy. Vận động lớn để giúp hai ký giả Mathias Depardon và loup Bureau đang bị giam tại Thổ Nhĩ Kỳ (Thành công, hai nhà báo đã được thả tháng 6 và tháng 9 năm nay 2017).
Trong một thế giới đầy hung hản, và một cách cố tình, các nhà cầm quyền đều có những thái độ đầy gây hấn, hung hăn với giới báo chí, với các nhơn sự báo chí ký giả, phóng viên, và càng ngày càng tăng. (74 ký giả phóng viên đã bị giết riêng năm 2016 trên thế giới). Bổn phận của Phóng Viến Không Biên Giới là đấu tranh bảo vệ, đòi quyền tự do thông tin cho các nhà báo, và tố cáo mọi vi phạm. Phóng Viên Không Biên Giới cũng, một cách thực tế, tiếp tế dụng cụ trang bị bảo vệ, che chở người phóng viên, người ký giả, các nhà báo có mặt ở các chiến trường ; nào áo giáp, nào nón sắt bảo hiểm, nếu cần giúp đở tài chánh, nếu cần hổ trợ luật lệ – thuê luật sư khi bị bắt, tài trợ, giúp đở khi nhơn sự bắt buộc phải tỵ nạn, hổ trợ huấn luyện sử dụng tin học – trên tất cả hoàn cầu…
Ngoài ra, mặc những khó khăn riêng cho nghề nghiệp, PVKBG còn có nhiệm vụ phải bảo về quyền được đi điều tra, đi săn tin, nghiên cứu, thăm hỏi … đang mỗi ngày mỗi bị xâm phạm, do chính cái môi trường đặc biệt của ngành thông tin, mỗi ngày mỗi biến chuyền, các đầu mối thông tin, các nguồn thông tin đang bị gom về một đại công ty độc quyền phân phối… Một phần do các chánh quyền độc tài muốn kiểm soát nguồn tin (Trung Cộng, Việt Nam, Bắc Hàn Cu ba, đã đành nhưng những Irak, Iran, Nga Sô, Vênêzuêla …), một phần cũng do các đại gia, ngày nay, đầu tư vào ngành thông tin dễ hốt bạc, vì thông tin giúp có quảng cáo, càng đầu tư vì càng ngày càng tham muốn có nhiều lợi nhuận. Nguồn thông tin, cơ sở thông tin, ngày nay, cũng như một Công nghiệp đều « được hay bị » « tư bản hóa », Dịch vụ, nghiệp vu Thông tin cũng cần cổ đông, cũng cần lợi nhuận, … các cơ quan công quyền càng ngày càng tham dự, để dùng làm công cụ tuyên truyền và cũng kiểm soát đối phương …và, chẳng ngạc nhiên gì khi lắm cảnh … fake news, cuộc chiến tin dỏm, tin bong bóng …thiệt giả, lộng giả thành chơn….
Nếu Phóng Viên Không Biên Giới ngày nay, được biết, là nhờ đã tạo một vài thành tích đáng kể, như những bản quảng cáo khổng lồ về quyền báo chí, kêu gọi giúp đở các nhà báo bị bắt, bị bắt cóc …lâm nạn, và đặc biệt «bảng sắp hạng các quốc gia vi phạm quyền thông tin và báo chí » – Xin nhắc lại Việt Nam thứ 175, Tàu 176 và Bắc Hàn 180 trên 180 quốc gia – miễn bàn về vị thế sắp hạng của ba anh em cùng Đảng Cộng Sản, cùng « núi liền núi sông liền sông chạy dài từ Bắc vĩ tuyến thứ 38 – Bàn Môn Điếm đến cuối Mủi Cà Mai vĩ tuyến thứ 11, từ Biển Hoàng Hải đến Biển Đông, thành lập Vòng Đai phía Đông »
Phóng Viên Không Biên Giới cũng là một đạo diễn cho những tuồng hát chánh trị trên thế giới, với cái nghề lobbying-thổi bài cho các chánh trị gia lớn của thế giới.
Thí dụ, trong phái đoàn của chuyến cùng đi vận động cho văn phòng Bắc Á Đông, từ Taï Peï – Taï Wan, Séoul – qua Korea, và đến Tokyo – Nippon, với Shirin Ebadi và Wu’er Kaixi, của Christophe Deloire, Tổng Thư Ký kiêm Tổng Giám đốc, đều có ghé thăm và hội kiến các nhà mạnh thường quân – đã có sẳn để cám ơn và tường trình và có thể người tương lai để vận động – gặp cả các giới chức giai cấp thượng lưu, cả chánh quyền và tư nhơn địa phương và cùng cả các nhơn vật kinh tế, và công quyền đại diện nước Pháp ( vì gốc PVKBG là Pháp) tại các địa phương nói trên. … Ngay cả tại Pháp, Christophe Deloire cũng xin hội kiến với Tổng Thống Emmanuel Macron, đã trình bày với Tổng Thống vai trò quan trọng của một đặc phái viên đặc trách vấn đề bảo vệ quyền Tự do báo chí và thông tin phải có, bên cạnh vị Tổng Thư ký của Liên Hiệp Quốc. Đó là lý do của bài nói chuyện của Tổng Thống Pháp đòi hỏi tạo một chức vụ với một vai trò rõ ràng của người đặc sứ nói trên trước 194 quốc gia có mặt trong buổi Đại hội lần thứ 72 của Liên Hiệp Quốc !Và đã thành công như đã nói trong bài tuần trước ! Ngày nay đã có một Đặc sứ cạnh Tổng Thư Ký Liên Hiệp Quốc đặc trách bảo vệ quyền Thông Tin và Báo Chí !
Trong khi chờ đợi, Tổ Chức Phóng Viên Không Biên Giới hổ trơ và tài trợ mạng « Freedom Voice Network – Mạng Lưới Truyền Thông Cho Tiếng Nói Tự Do – một nhóm quốc tế gồm các ký giả chuyên nghiệp nghiên cứu, điều tra, tập hợp, dưới sự điều động của Laurent Richard – thuộc Cơ quan thông tin Agence Premières Lignes – Tiền Tuyến) chuyên điều tra theo dõi và phổ biến các phóng sự các nhà báo bị giết, bị đàn áp, bị giam cầm, trên toàn thế giới, qua mục Forbiddenstories – Những chuyện cấm cung – được khai trương ra ngày 31 tháng 10 năm 2017 tại Washington DC.
Hy vọng làm rùn tay các tên đao phủ, chuyên giết các ký giả.
Thay lời Kết: Việt Nam ta?
Hy vọng một Văn Phòng đại diện Phóng Viên Không Biên Giới được mở ra tại một quốc gia cạnh Việt Nam. Bangkok, Singapore, … hay gần đấy. Đó sẽ là một Tháp Canh, vọng ngó, nghe ngóng, theo dõi tình hình Nhơn quyền và quyền Thông tin ở Việt Nam, một quốc gia không có một Tờ Báo tư nhơn, không có một nhà báo tự do, không có một phóng viên tư nhơn tự túc…
Mặt khác đó cũng là hổ trợ phong trào « dám ăn dám nói của những bloggers, twisters… Việt Nam ngày nay » đang tiếp tục đòi hỏi Tự do báo chí, Tự do Ngôn luận hay tố cáo mọi vi phạm nhơn quyền tại Việt Nam.
Các bạn Việt Nam tại Paris hãy liên lạc xin gặp Christophe Deloire để tường trình thường trực tình hình xâm phạm quyền ăn nói của người dân Việt Nam.
Các thương gia, các nhà kinh tế, kỹ nghệ gia, có công nghiệp, dinh cơ làm ăn lớn ở Hải ngoại Việt Nam, hãy mở lòng vị tha và hãy mở hầu bao giúp Tổ chức Phóng Viên Không Biên Giới. Dòm ngó, điều tra, theo dõi, bắt buộc tố cáo mọi hành vi bất lương, vi phạm mọi quyền công dân của Việt Nam đó là một Nghĩa Vụ.
Toàn thể trong ngoài cộng đồng Việt Nam ta phải góp mặt bảo vệ quyền tự do ngôn luận và báo chí, quyền thứ tư của các quyền con người !
Độc Lập, Tự Do, Dân Chủ, Bình Đẳng cũng và chỉ đến với Việt Nam với quyền Tự do Báo chí và Ngôn luận.
Hồi Nhơn Sơn, những ngày hồi tưởng Đại Thế chiến I.
TS Phan Văn Song
