Richard Halloran trong một bản tin phân tích khá dài tựa là “A Long Reconciliation” (Một Cuộc Hòa Giải Lâu Dài), đăng trên báo Honolulu Star-Advertiser ngày 20-3-2011, có nói đến việc Cơ Quan Trung Ương Tình Báo Mỹ là CIA mở văn phòng liên lạc tại Hà nội, thủ đô của nước Cộng Hoà Xã hội Chủ Nghĩa Việt Nam. Tin này đáng chú ý trong việc hợp tác an ninh giữa Washington và Hà nội trên phương diện nổi. Nó còn rất đáng chú ý trên phương diện chìm trong những sinh hoạt của những nhà hoạt động đối lập và đối kháng với nhà cầm quyền CS Hà nội.
Một, nguồn tin CIA chánh thức trở lại VN xuất phát đúng chỗ. Honolulu như nhiều người biết là đầu cầu Á châu của Mỹ. Về quân sự là nơi toạ lạc của Bộ Tư Lệnh Quân Lực Mỹ Vùng Thái Bình Dương. Về chánh trị Honolulu là trạm trung chuyển giữa các nước Á châu và Mỹ. Hẩu hết những cán chính Việt Nam Cộng Hòa khi xưa trước khi đến Mỹ để công du Mỹ theo lời mời của các cơ quan công quyền Mỹ như Quốc Hội với Fulbright Grant, hay các bộ và đại học Mỹ đều được “Mỹ“ mời ghé thăm East West Center (Trung Tâm Đông Tây). Nói là viếng thăm theo văn từ ngoại giao chớ thực sự là để được thuyết trình và nghe ý kiến về tình hình. Bây giờ trước khi có Một Cuộc Hòa Giải Lâu Dài như là nhà báo nói trên đã viết, Đaị Sứ Lê Công Phụng mười ngày trước cũng đã bay tới Honolulu.
Hai, Washington, Hanoi hợp tác an ninh. Chuyện này đã chuẫn bị từ lâu. Hàng chục cuộc họp, hàng chục biểu thị họp tác, hàng chục lời tuyên bố của các giới chức Ngoại giao, Quốc Phòng từ Bộ Trưởng, Thứ Trưởng, Phụ tá, kể cả Tư Lịnh Thái bình Dương nữa.
Như Việt Báo kể sơ sơ, “Hạm Đội Thái Bình Dương của Mỹ tại Trân Châu Cảng, nơi đã gửi khoảng nửa tá tàu chiến sang thăm các hải cảng VN các năm gần đây, dự định mở một hội nghị với các cấp chỉ huy tương nhiệm vào mùa xuân này để thu xếp thêm các chuyến tàu chiến Mỹ thăm VN. Trong một quyết định có tính đột phá, Việt Nam báo rằng hải cảng ở Vịnh Cam Ranh sẵn sàng mở ngõ đón tàu chiến hải quân nước ngoài.”.. “Năm ngoái, phi cơ từ mẫu hạm USS George Washington đã chở nhiều lãnh tụ quân sự và chính trị VN bay ra tàu chiến đậu ngoaì khơi. Mẫu hạm USS John Stennis cũng làm như thế trước đó cùng năm, cả 2 lần đều bị Bắc Kinh phản đối vì nói rằng vi phạm vùng Biển Đông của TQ.”
Không cần gì một chuyên viên theo dõi và phân tích thời sự mới biết, người phó thường dân VN cũng biết “Mỹ đi rồi Mỹ lại vế” nhứt là sau những chuyễn động dồn dập của Mỹ vào Biển Đông qua ngỏ ASEAN với các cuộc họp Bộ Trưởng Ngoại Giao, Quốc Phòng Mỹ ở Hà nội và họp thượng đỉnh có mặt TT Mỹ Obama và Chủ Tịch Nước Cộng Hoà Xã hội Chủ nghĩa VN Nguyễn minh Triết ở New York. CS Hà nội muốn Mỹ làm lá chắn cho VN trong vấn đề Biễn Đông mà Trung Cộng đã chiếm gần 80% lãnh hải và hai đảo Hoàng sa Trướng sa làm thành Huyện Tam Sa của TC.
Mà họp tác an ninh của Mỹ ở ngoại quốc điều kiện cần và đủ là phải có CIA vì CIA là cơ quan trung ương tình báo an ninh chánh trị, là tai mắt của chánh quyền Mỹ nói chung, có một vị thế trọng yếu trong Hội Đồng An Ninh Quốc gia Mỹ, thường thuyết trình cho tổng thống khi có biến cố ở hải ngoại.
Ba, Hà nội đã tạo điều kiện dễ dàng cho CIA hoạt động chánh thức và công khai ở VN với việc đồng ý cho CIA lập văn phòng liên lạc hay trụ sở ở VN. Hai chục năm, từ ngày Washington lập bang giao rồi giao thương với nhà cầm quyền CS Hà nội tới nay, theo truyền thống tổ chức, nhu cầu công vụ quốc gia,chắc chắn CIA đã bí mật vào Việt Nam rồi. Nhiều hình thức ngụy trang lắm, đội lốt ngoại giao, kinh doanh, báo chí, văn hoá, giáo duc, thiện nguyện, v.v…
Nói không có CIA ở VNCS thời mở cửa cho đầu tư nước ngoài vào và bang giao, giao thương với Mỹ là không biết Mỹ. Ngay thời VN Cộng Hoà đồng minh với Mỹ mấy ông lớn còn ngán CIA. Nhưng CS Hà nội quá cần Mỹ trong kinh tế, giao thương, ngoại giao, còn CIA thì quá dồi dào con người và phương tiện tài chánh, kỹ thuật điêu luyện. Nên người ta chưa thấy một lần nào CS bắt và trục xuất một CIA..
Cho CIA lập văn phòng liên lạc tức chánh thức có mặt và hoạt động ở VN là siết mối dây hợp tác an ninh chặt chẽ để thêm tai mắt tin tức về TC. Đúng nhưng mới một mặt nhỏ thôi. Luật đầu của CIA về tương quan là không bạn, “first law no friend”. Luật đầu của công tác CIA là quyền lợi của nhân dân và chánh quyền Mỹ là tối thượng. Chánh quyền Mỹ có thể hết tổng thống này tới tổng thống kia, đảng này tới đảng nọ cầm quyền, nhưng chánh nghĩa quyền lợi Mỹ là lý tưởng bất di bất dịch trong hoạt động của CIA.
Cho đến bây giờ CIA vẫn còn là cơ quan tình báo số 1 hoàn cầu. Đối với CIA. TC là một đối tác, VC cũng là một đối tác của CIA. Cái gì lợi cho đất nước, nhân dân Mỹ là CIA làm.
Bốn, ngoài công tác an ninh tình báo, CIA còn làm công tác chánh trị nữa, lắm trường họp công tác chánh trị còn nhiều và trội yếu hơn nữa. Nhiều khi công tác chánh trị của CIA không cùng chiều hướng với Toà Đại sứ. CIA có thể làm việc chánh thức với ngành an ninh đồng nhiệm và bán chánh thức với tất cả các ngành quân dân cán chính, nhứt là ngành chánh trị là lãnh vực tổng hợp của nhà cầm quyền.
Ngân sách của CIA rất bí mật nhiều khi hội đoàn tư nhân và các cơ quan công quyền của Mỹ tặng nhưng đó là tiền của CIA. Khi nào cần thì CIA nói với “bạn của chúng ta” giúp dưới nhiều hình thức.
Truyền thống, lịch sử, tinh lý và nguyên tắc của nên tự do, dân chủ Mỹ không bao giờ chấp nhận một chế độ độc tài, độc đảng, chuyên chính, toàn trị. Quốc Hội Mỹ không thể chấp nhận một nền chánh trị không có đối lập. Nên người ta không ngạc nhiên tại sao khi xưa ở Saigon Toà Đại sứ Mỹ, Cơ quan Viện Trợ Quân sự Mỹ ủng hộ chánh quyền của TT Nguyễn văn Thiệu. Nhưng Đại Tướng Dương văn Minh đối thủ của TT Thiệu vẫn hoạt dộng tĩnh bơ. Báo chí đối lập càng bị tịch thu càng lời, nhờ “ bon” giấy của cơ quan thông tin Mỹ giúp. Đó là chưa nói những số tiền mà người bạn Mỹ kín đáo giúp trong các nhà an toàn có rất nhiều, ở nhiều nơi, kể cả Huế, Đà nẵng, Cần Thơ, dĩ nhiên có rất nhiều ở Saigon, nơi đây có lúc văn phòng chi nhánh của CIA ở Đông Nam Á.
Bốn, một thời sự để đối chiếu về hoạt động muôn mặt của CIA vì một thứ là quyền lợi Mỹ. Tin Reuters của nước Anh, nhân viên CIA đã có mặt tại Libya: trước khi tổng thống Obama ký sắc lịnh hành pháp điều động; trước khi những siêu cường Tây Phương giằn co nên hay không nên viện trợ vũ khí cho quân nổi dậy chống độc tài Gadhafi; trước hai ba tuần trước khi Quốc Hội Mỹ một số vị chỉ trích TT sử dụng không lực lập vùng cấm bay mà không tham khảo Quốc Hội.
CIA đã phái nhân viên sang Libya để tiếp xúc với phe nổi dậy và đánh giá khả năng của lực lượng này. TT Mỹ có đặc quyền cho phép CIA tiến hành các hoạt động bí mật mà không cần phải ký sắc lệnh. Việc làm này Hành Pháp không báo cho Ủy Ban Tình Báo Thượng Viện trước khi xuất phát. Số nhân viên tình báo Mỹ này xâm nhập Libya qua biên giới Ai cập.
Từ đó cho thấy việc Hà nội cho CIA lập văn phòng liên lạc ở Hà nội là một con dao hai lưỡi đối với nhà cầm quyền quá tham nhũng, quá độc tài, quá mang tiếng xấu trên thế giới.
Nhưng đối với phong trào người dân đấu tranh thì lợi nhiều vì bên cạnh bản tường trình của toà đại sứ còn có bản tường trình mật của CIA. Đó là chưa nói việc bí mật yểm trợ để VN có đối lập, có tự do, dân chủ.
Vi Anh
