1. Pakistan nhận thất bại về tình báo
Một viên chức ISI nói với BBC khu tổ hợp tại Abbottabad nơi Bin Laden bị lực lượng Mỹ giết chết hôm Chủ nhật đã bị lục soát hồi năm 2003.
Nhưng khu nhà đó “không ở trong tầm radar” của họ kể từ đó, viên chức này nói.
Ông đưa ra các chi tiết về cuộc tấn công và nói rằng người con gái trẻ tuổi của Bin Laden cho biết cô nhìn thấy cha mình bị bắn.
Bin Laden, 54 tuổi, là người sáng lập và lãnh tụ Al Qaeda. Ông được cho là đã hạ lệnh thực hiện các cuộc tấn công vào New York và Washington vào ngày 11 tháng Chín năm 2001 cũng như một loạt các cuộc đánh bom chết người khác.
Bị bất ngờ
Viên chức ISI nói với phóng viên BBC Owen Bennett-Jones tại Islamabad rằng khu tổ hợp tại Abbottabad, cách thủ đô 100 cây số, đã bị lùng sục khi đang được xây dựng hồi năm 2003.
Người ta tin là một nhân viên thuộc tổ chức Al Qaeda, Abu Faraj al-Libi, đã có mặt tại đó.
Nhưng kể từ đó, “khu tổ hợp này không nằm trong tầm radar của chúng tôi và đó là một nỗi xấu hổ của ISI,” viên chức này nói.
Ông nói thêm: “Thất bại này không nên khiến chúng tôi bị nhìn nhận là hoàn toàn không có khả năng. Nhìn vào những gì chúng tôi đã làm được trong suốt 10 năm qua, chúng tôi đã bắt được hàng trăm người thuộc phe Taliban và al Qaeda – nhiều hơn tất cả các nước khác cộng lại”.
Khu nhà này cũng chỉ cách Học viện quân sự Pakistan vài trăm thước.
Viên chức ISI cũng đưa ra các chi tiết mới về một số sự kiện trong cuộc tấn công hôm Chủ Nhật.
- Có 17-18 người có mặt tại khu nhà này vào thời điểm diễn ra cuộc tấn công
- Người Mỹ bắt đi một người mà có thể là một con trai của Bin Laden
- Những người sống sót sau cuộc tấn công bao gồm một người vợ, một cô con gái và 8-9 trẻ em khác mà dường như không phải là con của Bin Laden, tất cả những người này bị người Mỹ trói tay
- Người vợ người Yemen sống sót cho biết họ tới sống tại khu nhà này cách đây vài tháng
- Con gái của Bin Laden, 12 hoặc 13 tuổi, nhìn thấy cha mình bị bắn chết
Viên chức Pakistan cho biết người ta cho rằng người Mỹ muốn đưa các phụ nữ và trẻ em còn sống sót đi nhưng đã phải từ bỏ kế hoạch này vì một trong những chiếc trực thăng của họ bị trục trặc.
Chiếc phi cơ sau đó đã bị lực lượng đặc biệt phá hủy.
Phía Mỹ không bình luận gì về chuyện ai bị họ bắt hay có kế hoạch bắt giữ, ngoài thi hài của Bin Laden.
Viên chức ISI nói họ đã tìm được một số tài liệu từ khu nhà này.
Cục tình báo trung ương Mỹ, CIA, cũng đã nói họ đang xem xét một khối lượng lớn các đĩa cứng và các thiết bị lưu trữ thu được trong cuộc tấn công này.
Viên chức ISI của Pakistan nói thêm: “Chúng tôi hoàn toàn bị bất ngờ. Họ vào và rút đi trước khi chúng tôi kịp phản ứng.”
Cơ quan tình báo chính của Pakistan, ISI, cho biết họ rất xấu hổ vì những thất bại của họ liên quan đến lãnh đạo Al Qaeda, Osama Bin Laden.
2. Hàng xóm nói về khu nhà của Bin Laden
Vùng ngoại ô yên tĩnh trên khu đồi du lịch thanh bình ở Abbottabad trong thung lũng Orash ở phía tây-bắc Pakistan là địa điểm ít ai nghĩ tới sẽ là nơi diễn ra cái chết của Osama Bin Laden.
Giữa đêm khuya, người dân trong khu vực trung lưu, nơi ở của các sĩ quan quân đội đã nghỉ hưu và các doanh nhân, đã bị thức giấc vì một cuộc đọ súng từ máy bay trực thăng khiến họ đầy lo sợ.
Các cư dân nói với tôi họ biết ngay rằng nếu có ngôi nhà nào ở khu của họ trở thành mục tiêu tấn công, thì chắc phải là rất riêng tư, được bảo vệ an toàn bởi dây thép gai và những người trong nhà rất âm thầm, hiếm khi người ta nhìn hoặc nghe thấy tiếng.
Một trong những người hàng xóm của Bin Laden, người sống chỉ cách đó 100 mét, mô tả ông đã leo lên mái nhà của mình như thế nào và đã chứng kiến cuộc tấn công đầy kịch tính đó.
“Những chiếc máy bay trực thăng lướt qua ngôi nhà của tôi, bay rất thấp. Tôi nằm bẹp xuống đất, nghĩ rằng nó sẽ đâm vào nhà tôi mất,” Zahoor Abbasi nói.
Có một tiếng nổ rất lớn: một ngọn lửa bùng lên trên bầu trời từ căn nhà đó, và chẳng bao lâu sau đó tất cả dường như đã kết thúc.
Ông Abbasi nói ông không biết là đây là nơi ở của Osama Bin Laden. Chẳng có đồn đoán hay không hể có bất cứ dấu hiệu gì rõ ràng rằng ông này đã sống ở ngay bên cạnh họ.
Hàng xóm của kẻ bị truy lùng
Nhưng ông Abbasi cho biết kể từ khi ông chuyển về ở khu vực này từ cách đây sáu năm, ông cảm thấy khu nhà đó là một nơi nguy hiểm và tốt nhất là nên tránh.
Các biện pháp an ninh được dàn xếp tại khu nhà này thật khác thường: với các bức tường cao 4,5m bao quanh, một bức tường riêng bảo vệ trên tầng hai, các cửa ra vào an ninh và các máy ghi hình bảo vệ.
Thỉnh thoảng những chiếc xe chống đạn ra vào khu tổ hợp một cách lặng lẽ. Cổng được mở ra và sau đó được đóng lại ngay – và không hề có quan hệ láng giềng với ai hết.
Mở bằng chương trình nghe nhìn khác
Hashmi Colony, ở đầu rẻ hơn một chút diện tích tại thị trấn Bilal này, là một cộng đồng dân cư vùng ngoại ô nơi mà hầu hết các nhà đều có xe hơi và sống trong một gia đình.
Đây vẫn là một khu trong quá trình đang được xây dựng – nhiều người đã mua đất ở đây khi họ tìm xây dựng cuộc sống và một căn nhà của mình.
Abbottabad có tiếng là một thị trấn thanh bình và yên tĩnh, với tỷ lệ số người biết chữ rất cao, trường học tốt và khí hậu ôn hòa.
Nó cũng là một khu nông nghiệp và nhiều ngôi nhà chỉ mới được xây cách đây năm hoặc sáu năm – không ai có thể nói chính xác ngày khu tổ hợp này được xây dựng nhưng nhiều người nghĩ rằng nó được xây khoảng 10 hoặc 12 năm rồi.
Khi mới được xây dựng, có lẽ nó khá biệt lập trong khung cảnh nông nghiệp bao quanh. Nhưng khi nhiều người chuyển đến ở, tính kín đáo riêng tư của nó đã dần dần bị mất đi.
Và những người hàng xóm để ý tới nó. Những người sống gần đó nói rằng họ hiếm khi thấy quá hai hoặc ba người trong nhà.
Không có dấu hiệu của các hoạt động gia đình hay trẻ em chơi đùa, cũng không có các chuyến đi ra chợ, một loại hoạt động đặc trưng cho sự hiện diện của một gia đình trong các cộng đồng dân cư như thế này.
Trong hai tháng qua, một số người mặc thường phục tới đây như những người tìm mua bất động sản muốn biết thêm về khu vực này.
Họ ngưỡng mộ các căn nhà của những người hàng xóm với khu nhà của Bin Laden và hỏi xin sơ đồ kiến trúc, nói rằng họ muốn xây những căn nhà tương tự như các căn mà họ thấy ở khu lân cận.
Một trong những người này còn tới cả khu nhà của Bin Laden để hỏi. Một người hàng xóm nói với tôi rằng nay ông cho là những người đó tìm cách lấy thông tin.
Liên hệ với người Pashtun
Nhưng cũng có một góc độ ngược lại mà người ta nhìn nhận về khu tổ hợp này.
Khi họ nghe tiếng súng nổ và những tiếng nổ lớn vang lên trên bầu trời đêm, nhiều người hàng xóm lúc đầu tưởng rằng Taliban tấn công vào khu vực.
Khu vực này chỉ cách học viện quân sự tinh nhuệ của Pakistan vài trăm mét và Taliban thường xuyên nhắm các mục tiêu như vậy.
Cũng có nhiều gia đình người sắc tộc Pashtun chuyển tới khu vực này và xây nhà tại đây.
Một số hàng xóm nói rằng người Pashtun vẫn được biết đến là những người luôn giữ phụ nữ phải phục tùng nghiêm khắc tục lệ choàng kín người của họ và điều đó giải thích sự âm thầm của khu nhà này.
Phe Taliban phần lớn là người sắc tộc Pashtun và nhiều người xuất thân từ các khu vực bộ tộc ở tây bắc Pakistan.
Ý tưởng là phe Taliban có liên hệ với ngôi nhà này đã nảy sinh trong suy nghĩ của một người mà tôi nói chuyện với. Một phần đó là vì người ta cho rằng Taliban đến với những người bạn bè, họ hàng người Pashtun của mình, những người được coi là đã cung cấp nơi trú ẩn cho phe Taliban.
Nó cho thấy những quan ngại và cách nhìn nhận trong suy nghĩ của người Pakistan về sắc tộc và lòng trung thành.
Nhưng những cư dân sống trong khu tổ hợp này dường như đã sống một cuộc sống rất tách biệt, chẳng có liên quan gì tới người Pashtun, những người cũng đã chọn vùng ngoại ô trù phú và yên tĩnh này làm nơi sinh sống cho gia đình mình.
NGUỒN: M Ilyas Khan, BBC News, tường thuật từ Hashmi Colony, Abbottabad