Mỹ “Vung Gươm” Thách Thức Đường Lưỡi Bò Của Trung Quốc
Mỹ đã khiến cộng đồng quốc tế bất ngờ khi lần đầu tiên công khai bác bỏ yêu sách đường lưỡi bò hay còn gọi là đường 9 đoạn của Trung Quốc ở Biển Đông. Diễn biến này đã giúp củng cố thêm lập trường của các nước đang có tranh chấp với Trung Quốc và mở màn cho một cuộc đấu pháp lý mang tính quốc tế với Bắc Kinh liên quan đến các tranh chấp ở Biển Đông.
Washington luôn khẳng định sự trung lập, không đứng về bên nào trong các cuộc tranh chấp lãnh thổ, lãnh hải ở Biển Đông đồng thời phản đối bất kỳ biện pháp dùng vũ lực nào nhằm giải quyết tranh chấp. Mặc dù vẫn lên tiếng chỉ trích và lên án những hành động hung hăng, hiếu chiến của Trung Quốc trong các cuộc tranh chấp với một loạt nước láng giềng Đông Nam Á ở Biển Đông nhưng Mỹ chưa bao giờ lên tiếng phản đối đường lưỡi bò phi lý mà Bắc Kinh đưa ra nhằm đòi chủ quyền đến 90% Biển Đông.
Tuy nhiên, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Mỹ phụ trách các vấn đề Thái Bình Dương và Đông Á – ông Daniel Russel hồi tuần trước đã chính thức phá bỏ lớp vỏ mập mờ, nước đôi của Washington trong vấn đề Biển Đông khi ông này có cuộc điều trần trước Uỷ ban Đối ngoại Hạ viện Mỹ.
Thứ trưởng Russel tuyên bố, theo luật quốc tế, chủ quyền hàng hải ở Biển Đông “phải được đưa ra dựa trên những đặc điểm trên đất liền” và rằng bất kỳ đường 9 đoạn nào của Trung Quốc nhằm đòi chủ quyền hàng hải mà không dựa trên các đặc điểm trên đất liền “đều không phù hợp với luật quốc tế”.
Ông Russel phát biểu, cộng đồng quốc tế hoan nghênh việc Trung Quốc làm rõ hoặc điều chỉnh đường 9 đoạn mà họ đưa ra để sao cho phù hợp với luật biển quốc tế.
Không giống như các nước khác, Bắc Kinh đòi chủ quyền đối với khoảng 90% Biển Đông và yêu sách chủ quyền đó không dựa vào các quần đảo hay bất kỳ đặc điểm cụ thể nào mà là dựa vào một bản đồ lịch sử mà Trung Quốc chính thức đệ trình lên Liên Hợp Quốc năm 2009.
Bản đồ mà Trung Quốc đưa ra bao gồm một đường 9 đoạn tạo thành hình chữ U kéo từ bờ biển phía đông Việt Nam đến phía bắc Indonesia và sau đó tiếp tục kéo dài theo hướng bắc tiến tới bờ biển phía tây của Philippines.
Rất nhiều các chuyên gia luật có uy tín của thế giới nhận xét yêu sách đường 9 đoạn của Trung Quốc không phù hợp với Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS).
Ông Jeffrey Bader – người từng là cố vấn cấp cao nhất của Tổng thống Barack Obama trong vấn đề Trung Quốc, nhận định, với những phát biểu của Thứ trưởng Russel tại phiên điều trần hồi tuần trước, Mỹ “đã lần đầu tiên công khai lên tiếng khẳng định cái gọi là đường 9 đoạn đi ngược lại với luật quốc tế”.
“Bằng cách công khai bác bỏ đường 9 đoạn, Thứ trưởng Russel và chính quyền Obama đã làm rõ quan điểm của họ một cách đúng đắn”, ông Bader, hiện là một chuyên gia cấp cao của Viện Brookings ở Washington, đã nói như vậy.
Washington đã khẳng định rõ ràng rằng, sự phản đối của họ là dựa trên “nguyên tắc, trên luật pháp quốc tế chứ không chỉ là sự bác bỏ đơn thuần vì nó là của Trung Quốc”, ông Bader nhấn mạnh.
Thanh Gươm Pháp Lý
Việc Washington công khai bác bỏ đường 9 đoạn (đường lưỡi bò) “là một điều có ý nghĩa rất lớn. Nó chứng tỏ cách Mỹ sử dụng luật pháp quốc tế như là thanh gươm để thách thức các hành động của Trung Quốc ở trong khu vực”, ông Julian Ku – một giáo sư luật của trường Đại học Hofstra ở New York, nhận xét.
Ông Ku cũng đã bày tỏ sự ngạc nhiên trước việc chính phủ Mỹ chưa bao giờ thực sự công khai đưa ra một tuyên bố bác bỏ mạnh mẽ đường lưỡi bò của Trung Quốc trước đây.
Tuyên bố của Thứ trưởng Ngoại giao Russel “phù hợp với lập trường lâu nay của chính phủ Mỹ về bản chất của các cuộc tranh chấp lãnh thổ, lãnh hải”.
Washington đã luôn giữ một sự không rõ ràng nhất định về việc họ có đứng trung lập trong vấn đề liên quan đến đường 9 đoạn của Trung Quốc nhưng ông Russel đã chấm dứt sự mập mờ đó.
Theo ông Bader, chính phủ Mỹ cũng nên làm rõ với các nước có tranh chấp khác ở Biển Đông và cả các quốc gia Đông Nam Á khác như Singapore và Thái Lan, về việc Washington mong họ công khai bác bỏ đường 9 đoạn của Trung Quốc như Mỹ đã làm dựa trên luật pháp quốc tế.
“Mỹ nên bảo đảm rằng, phương pháp tiến cận của họ không phải là đơn phương. Trên thực tế không phải như vậy nhưng thỉnh thoảng, các nước khác vẫn giữ im lặng hoặc bí mật ủng hộ quan điểm của Mỹ”, ông Bader cho biết.
Động thái mới nhất của Mỹ sẽ đưa ra được một “lộ trình pháp lý” cho các nước không có liên quan đến cuộc tranh chấp ở Biển Đông, chuyên gia Ku cho hay. “Lập trường pháp lý của Mỹ hầu như không có gì gây tranh cãi nên nó rất dễ được EU, Canada hay Australia thông qua” và những nước này không ngại đối đầu với Trung Quốc.
Hiện tại, Philippines đã chính thức thách thức tính pháp lý của yêu sách đường lưỡi bò của Trung Quốc bằng việc đưa tranh chấp ở Biển Đông ra giải quyết tại Liên Hợp Quốc.
Manila đã đưa vụ tranh chấp ở Biển Đông ra toà án quốc tế từ cách đây một năm, nói rằng đường 9 đoạn của Trung Quốc không dựa trên cơ sở luật pháp.
Kiệt Linh
US Rejects Legality of China’s Sea Claim
Manila, Philippines — The United States government has, for the first time, publicly rejected the legality of China’s “Nine-Dash Line” claim in the South China Sea.
During his testimony before Congress last week, US Assistant Secretary of State for East Asian and Pacific Affairs Daniel Russel stated that under international law, maritime claims in the South China Sea must be derived from land features.
“Any use of the ‘nine-dash line’ by China to claim maritime rights not based on claimed land features would be inconsistent with international law,” Russel said.
“The international community would welcome China to clarify or adjust its nine-dash line claim to bring it in accordance with the international law of the sea,” he added.
The nine-dash line, also known as the 9-dotted line or the “ox tongue” line, represents the nine dashes that mark China’s claim to the entire South China Sea which China officially submitted to the United Nations only on May 7, 2009.
The US government has never actually publicly stated this argument before as it has reiterated that it takes no position on any sovereignty disputes.
“I think it is imperative that we be clear about what we mean when the United States says that we take no position on competing claims to sovereignty over disputed land features in the East China and South China Seas,” said Russel. “First of all, we do take a strong position with regard to behavior in connection with any claims: we firmly oppose the use of intimidation, coercion or force to assert a territorial claim. Second, we do take a strong position that maritime claims must accord with customary international law.”
With this statement from Russel, the US is now challenging China to try to fit its Nine Dash Line into the legal framework created by the United Nations Convention on the Law of the Sea (UNCLOS).
On Jan. 22, 2013, the Philippines filed a case against China over the disputed West Philippine Sea before a United Nations-backed Arbitral Tribunal under the 1982 UNCLOS which governs the world’s oceans. Both countries are a signatory to UNCLOS.
The purpose of the case is to halt Chinese incursions into the Philippines’ exclusive economic zone (EEZ) and to invalidate China’s nine-dash line claim to the waters which the Philippines has repeatedly described as an “excessive declaration” of maritime territory.
China, however, refused to participate in the proceedings from the outset, asserting its “indisputable sovereignty” over most of the South China Sea. It later responded on February 19 with a diplomatic note to the Philippines rejecting any participation to the case. It instead maintained that territorial disputes must be resolved bilaterally.
According to maritime experts, clarification from China as to the legal basis for its Nine Dash Line would be helpful, since it would shift the burden on China to explain its legal position.
Moreover, the US government is also offering a legal roadmap for other countries that are not claimants in the region.
China Decries US Comments
BEIJING (Reuters) – China has accused the United States of undermining peace and development in the Asia-Pacific after a senior U. official said concern was mounting over China’s claims in the South China Sea.
“These actions are not constructive,” Hong Lei, a Chinese Foreign Ministry spokesman, said in a statement issued late on Saturday.
“We urge the US to hold a rational and fair attitude, so as to have a constructive role in the peace and development of the region, and not the opposite,” Lei said.
China, the Philippines, Vietnam, Taiwan, Malaysia and Brunei all claim parts of the sea that provides 10 percent of global fish catches and carries $5 trillion in ship-borne trade.
China claims about 90 percent of the 3.5 million square km South China Sea, depicting what it sees as its area on maps with a so-called nine-dash line, looping far out over the sea from south China.
Roy Mabasa
Manila Bulletin, February 12, 2014
