Đầu tuần này, nhà sáng lập kiêm CEO Facebook – Mark Zuckerberg và vợ Priscilla Chan thông báo sẽ cho đi 99% cổ phiếu Facebook đang nắm giữ để làm từ thiện, sau khi con gái đầu lòng chào đời. Số tiền này hiện trị giá khoảng 45 tỷ USD.
Tỷ phú trẻ khẳng định cấu trúc từ thiện theo mô hình công ty sẽ giúp anh có sự linh hoạt tối đa trong các dự án cộng đồng, và họ cũng vẫn phải trả thuế khi bán cổ phiếu được hiến tặng.
Thông báo trên đã khiến cả thế giới chú ý. Đa phần khen ngợi mục đích nhân văn của hành động này. Dù vậy, cũng có một số ý kiến cho rằng đây chỉ là động thái nhằm né thuế của ông chủ Facebook. TrênForbes, chuyên gia thuế Robert Wood khẳng định hiến tặng cổ phiếu sẽ giúp Zuckerberg được trừ một khoản vì mục đích từ thiện trên thị giá khi đem bán.
Nhiều chuyên gia thuế cũng tập trung vào việc Zuckerberg và Chan không lập quỹ từ thiện truyền thống, mà tạo ra một công ty trách nhiệm hữu hạn (LLC). Vì cấu trúc này sẽ giúp cả hai có nhiều quyền kiểm soát hơn trong việc làm gì với số cổ phiếu trên, New York Times nhận xét.
Mark Zuckerberg và vợ – Priscilla Chan. Ảnh: Facebook
Theo truyền thống, các nhà từ thiện sẽ lập quỹ phi lợi nhuận để thực hiện các khoản đóng góp. Theo luật thuế liên bang, các quỹ tư nhân sẽ phải trả tối thiểu 5% giá trị các khoản tiền làm từ thiện mỗi năm.
Tuy nhiên, công ty trách nhiệm hữu hạn là một cấu trúc kinh doanh, và phần nào giống liên doanh. Cấu trúc này mang lại nhiều lợi ích, và có một đặc điểm rất quan trọng với các tỷ phú trẻ – quyền kiểm soát.
Nó sẽ cho phép hai vợ chồng Zuckerberg linh hoạt hơn khi đầu tư vào các doanh nghiệp xã hội vì lợi nhuận và cũng hỗ trợ các hoạt động chính trị. Vì LLC có ít quy định hơn một quỹ truyền thống, ví dụ như luật thuế 5%.
Một LLC cũng không cần thiết phải công bố các tài liệu thuế, và người chủ có thể trích lợi nhuận tùy ý. Nói cách khác, LLC đóng vai trò như một công cụ đầu tư cá nhân.
Thêm vào đó, LLC cũng có lợi ích về thuế và pháp lý. Nếu bị kiện, tài sản cá nhân của người thành lập sẽ không bị liên đới. LLC cũng không bắt họ phải trả thêm thuế. Thay vào đó, họ chỉ bị đánh thuế như cá nhân với bất kỳ khoản lời nào công ty có được.
Jack Blum – luật sư kiêm Chủ tịch Tax Justice Network cho rằng việc sử dụng cấu trúc này sẽ tạo ra tiền lệ xấu, do chúng cho phép thông tin không cần minh bạch.
“Một LLC có thể đầu tư vào các công ty tạo ra lợi nhuận, có thể đóng góp chính trị, vận động hành lang để thay đổi pháp lý. Tức là Zuckerberg vẫn được tự do làm mọi việc mình muốn với tiền của anh ta…Bên cạnh đó, một quỹ từ thiện phải chịu rất nhiều quy định và sự giám sát. Họ phải làm từ thiện một số lượng nhất định mỗi năm. Công ty mới của Zuckerberg sẽ không phải chịu những khoản này và cũng không bị yêu cầu minh bạch”, Jesse Eisinger tại ProPublica cho biết trên New York Times.
Sau đó, Mark Zuckerberg đã phải giải thích trên trang cá nhân của mình rằng việc thành lập công ty sẽ giúp anh theo đuổi nhiều dự án vì cộng đồng hơn. Thay vì lập quỹ truyền thống, LLC sẽ giúp họ có sự linh hoạt tối đa “khi theo đuổi tầm nhìn bằng cách hỗ trợ các tổ chức phi lợi nhuận, thực hiện các khoản đầu tư tư nhân và tham gia các cuộc tranh luận chính sách. Mục tiêu cuối cùng của những hoạt động này đều là tạo ra ảnh hưởng tích cực với xã hội”.
Anh cũng bác bỏ quan điểm cho rằng đây là cách né thuế. “Trên thực tế, nếu chuyển cổ phiếu sang một quỹ từ thiện truyền thống, chúng tôi sẽ nhận được lợi thuế ngay lập tức. Nhưng với LLC thì không. Cũng như mọi người thôi, chúng tôi sẽ trả thuế thặng dư vốn cổ phần khi LLC bán cổ phiếu”, anh viết.
Cấu trúc LLC đã được nhiều nhà từ thiện sử dụng để kiểm soát chặt hơn việc chi tiêu tài sản của mình. Vì các tổ chức phi lợi nhuận được miễn thuế luôn phải chịu kiểm soát chặt về các hoạt động có lợi nhuận hoặc liên quan đến chính trị. Mà đây lại là hai lĩnh vực Zuckerberg và Chan cam kết sẽ hoạt động tích cực.
Trước đây, hai vợ chồng anh cũng đã sử dụng LLC cho một vài dự án liên quan đến cộng đồng. Hồi tháng 9, họ đầu tư 5 triệu USD vào MasteryConnect – một công ty giáo dục, thông qua Zuckerberg Education Ventures LLC.
Trên trang cá nhân của Zuckerberg, nhiều người dùng cũng hỏi “đây là đầu tư hay từ thiện”, hoặc nhận xét “chỉ là cách khác để né thuế thôi”. Và Zuckerberg đã nhanh chóng trả lời: “Chúng tôi sẽ quyên góp cho các tổ chức phi lợi nhuận tốt và đầu tư vào các công ty tốt. Mục tiêu là có thể hỗ trợ vốn cho bất kỳ ai đang làm tốt công việc của mình, bất kể tổ chức của họ được cấu trúc thế nào. Rất nhiều quỹ từ thiện không thể làm việc này, nhưng công ty của chúng tôi thì có thể”.
Hà Thu
