Mỹ, Philippines hôm nay 30/11 cho biết sẽ chất vấn Trung Quốc về thông tin cho biết cảnh sát Trung Quốc sẽ lên và chặn các tàu bè đi vào vùng biển mà nước này tuyên bố chủ quyền ở Biển Đông, tức gần như toàn bộ Biển Đông.
Trung Quốc tự cho quyền chặn bắt và trục xuất tàu nước khác ở Biển Đông
Trong cuộc họp báo tại Washington ngày 30/11, trả lời câu hỏi của các nhà báo về việc truyền thông Trung Quốc đưa tin là kể từ năm 2013, cảnh sát tỉnh Hải Nam được quyền lên tàu, chặn bắt các tàu bè nước ngoài xâm nhập trái phép vào vùng biển do tỉnh này quản lý, tức là Biển Đông, bà Victoria Nuland nói: “Chúng tôi cũng đọc thấy những thông tin báo chí như quý vị. Chúng tôi sẽ đưa một vài câu hỏi đối với chính phủ Trung Quốc về việc này, một cách thẳng thắng, để có thể hiểu rõ hơn những điều đó. Do vậy, từ nay cho đến lúc chúng tôi có dịp hỏi về việc này, tôi nghĩ rằng chúng tôi sẽ không đưa ra bình luận nào bởi vì cho đến lúc này, đó chỉ là thông tin báo chí”.
Victoria Nuland, phát ngôn viên Bộ Ngoại Gia Hoa Kỳ
Thông báo kiểm soát tàu bè trên của Trung Quốc, được tờ China Dailyđăng tải, là động thái mới nhất của chính quyền Bắc Kinh nhằm khẳng định những đòi hỏi về chủ quyền đối với gần như toàn bộ Biển Đông, nơi Việt Nam, Philippines, Malaysia, Brunei có chủ quyền đối với một số khu vực và quần đảo. China Daily cho biết, “nếu tàu nước ngoài hoặc thủy thủ vi phạm quy định, cảnh sát Hải Nam có quyền bắt giữ tàu hoặc hệ thống thông tin của họ, theo những quy định được sửa đổi”.
Tờ báo cũng cho biết các hoạt động như tiến vào vùng biển của đảo Hải Nam mà không được phép, gây hư hại cho cơ sở quân sự ven biển, tiến hành các hoạt động tuyên truyền đe dọa đến an ninh nước này đều có thể bị xem là bất hợp pháp.
Trước thông tin này, Tổng thư ký ASEAN Surin Pitsuwan hôm nay nhấn mạnh kế hoạch của Bắc Kinh là một sự kiện hết sức nghiêm trọng, rõ ràng làm leo thang căng thẳng vốn có tại khu vực liên quan đến tranh chấp chủ quyền Biển Đông. Tổng thư ký Hiệp hội Đông Nam Á nói động thái của Bắc Kinh khiến các nước, đặc biệt là các bên cần tiếp cận, lưu thông, và cần được tự do đi qua khu vực Biển Đông, càng thêm quan ngại và bức xúc.
Vẫn theo ông Surin, kế hoạch của Trung Quốc có hợp pháp hay không còn tùy vào quan điểm của các bên liên quan, nhưng nếu không được xử lý đúng, có thể dẫn tới xung đột và gây phương hại tới uy tín của Đông Á như một đầu tàu tăng trưởng kinh tế toàn cầu.
Cách đây vài ngày, ông Surin đã khuyến cáo rằng tranh chấp Biển Đông nếu không giải quyết thỏa đáng có nguy cơ trở thành một “Palestine của Châu A”.
Còn Tổng thống Philippines cho biết đã yêu cầu Ngoại trưởng xác minh rõ kế hoạch của Bắc Kinh, và một khi mọi việc được xác nhận, Manila sẽ có công hàm ngoại giao hoặc ra phản đối chính thức. Tổng thống Benigno Aquino nói kế hoạch của Trung Quốc khó thực thi vì đi ngược lại Công ước Liên hiệp quốc về Luật Biển.
Giới phân tích tán đồng ý kiến này và cho rằng kế hoạch khiêu khích của Bắc Kinh đòi trục xuất tất cả tàu nước ngoài đi vào vùng biển mà Trung Quốc nói thuộc lãnh hải của tỉnh Hải Nam có thể mang lại hiệu quả ngược về mặt kinh tế cho Trung Quốc.
Chủ tịch Ủy ban Quốc phòng An ninh thuộc Hạ viện Philippines, Tướng Rodolfo Biazon, nguyên Tham mưu trưởng quân đội nước này kêu gọi phải có biện pháp đa phương đối với động thái mới nhất này của Trung Quốc.
Ông Biazon nói hành động của Trung Quốc ảnh hưởng tới lợi ích quốc gia của các nước trong khu vực mà cả Hoa Kỳ và Châu Âu, những nước có vận chuyển thương mại ngang qua Biển Đông.
Trước phản ứng của quốc tế, Bắc Kinh đang tìm cách xoa dịu tình hình và lặp lại tuyên bố rằng Trung Quốc luôn coi trọng quyền tự do hàng hải ở Biển Đông.
Phát ngôn nhân Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hồng Lỗi nhấn mạnh tất cả các nước đều có quyền tự do hàng hải ở Biển Đông theo đúng tinh thần luật quốc tế.
Tuy nhiên, ông Hồng không xác định cụ thể những hành vi thế nào bị coi là “xâm nhập lãnh hải Trung Quốc bất hợp pháp” trong khi Bắc Kinh đang mưu toan chiếm chủ quyền gần như toàn bộ Biển Đông bao gồm những khu vực thuộc chủ quyền của các nước khác.
Theo phân cấp quản lý hành chính của Bắc Kinh, tỉnh Hải Nam ở cực nam Trung Quốc quản lý khoảng 2 triệu km vuông vùng Biển Đông, nơi được coi là có nhiều tiềm năng thủy sản và là huyết mạch giao thông hàng hải quan trọng đối với thương mại thế giới.
Tháng 7 vừa qua, Trung Quốc đã tiến hành lập phi pháp một căn cứ đồn trú trên đảo Phú Lâm trong quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam, mà Trung Quốc đã đánh chiếm hồi tháng 1/1974.
Mặt khác, Bắc Kinh cũng có kế hoạch tăng cường số tàu hải giám và ngư chính để gia tăng kiểm soát vùng Biển Đông. Trong một diễn biến khác, Trung Quốc hôm chủ nhật vừa qua công bố chiến đấu cơ tự chế J-15 đã hạ cánh thành công trên boong tàu sân bay đầu tiên của nước này, tàu Liêu Ninh.
Ngoài ra, Trung Quốc cũng vướng vào một cuộc tranh chấp chủ quyền khác với Nhật Bản, trên quần đảo Nhật gọi là Senkaku, Trung Quốc gọi là Điếu Ngư trên Hoa Đông. Căng thẳng song phương leo thang kể từ khi Nhật quốc hữu hóa quần đảo vào tháng 9 vừa qua.
Vũ Quý Theo UPI, AP
Kế hoạch của Trung Quốc chặn xét tàu trên Biển Đông gây lo ngại cho khu vực
Tàu hải giám 31 của Trung Quốc. Ảnh chụp ngày 15/6/11. ReutersQuy định mới của Trung Quốc cho phép công an biên phòng tỉnh Hài Nam, kể từ đầu năm tới, có thể chặn xét bất cứ tàu nào xâm nhập khu vực được coi là hải phận của Trung Quốc Biển Đông đang gây lo ngại cho các nước trong khu vực.
Khu vực mà Bắc Kinh khẳng định thuộc chủ quyền của họ bao phủ gần như toàn bộ vùng Biển Đông. Cho tới nay, các tàu hải giám của Trung Quốc chỉ xua đuổi các tàu mà họ cho là xâm nhập trái phép hải phận Trung Quốc.
Hiện giờ chưa thấy có phản ứng từ phía Việt Nam. Bộ Ngoại giao Philippines hôm qua, 29/11/2012 cho biết đã yêu cầu tòa đại sứ của nước này tại Bắc Kinh kiểm chứng thông tin nói trên. Theo lời phát ngôn Bộ Ngoại giao Philippines, Raul Hernandez, nếu thông tin này đã xác nhận, đây sẽ là hành động gây quan ngại cho Philippines và cộng đồng quốc tế. Trong trường hợp đó, Manila sẽ có công hàm chính thức để phản đối Bắc Kinh. Ông Hernandez tuyên bố là Philippines sẽ không công nhận bất cứ hành động nào gây phương hại đến chủ quyền quốc gia và toàn vẹn lãnh thổ của nước này.
Còn đối với Trung tướng Juancho Sabban, tư lệnh lực lượng miền Tây Philippines, tức là bao gồm những khu vực đang tranh chấp trên Biển Đông, hôm qua, cho rằng hành động mới của Trung Quốc, nếu được xác nhận, sẽ là một sự vi phạm công pháp quốc tế về lưu thông hàng hải.
Trả lời phỏng vấn hãng tin Reutersn hôm nay, tổng thư ký ASEAN Surin Pitsuwan nhận định rằng quyết định chặn xét mọi tàu bè trong khu vực được coi là hải phận của Trung Quốc trên Biển Đông sẽ làm gia tăng căng thẳng và đây là một diễn biến «rất nghiêm trọng». Theo lời ông Surin, rất cần có thái độ kềm chế, cố gắng xử lý vấn đề này một cách tỉnh táo và sẵn sàng lắng nghe những mối quan ngại của mỗi bên có liên quan.
Biển Đông là một trong những ngõ giao thương đường biển quan trọng nhất thế giới. Đối với Hoa Kỳ, tự do lưu thông hàng hải trong khu vực này là vấn đề «quyền lợi quốc gia». Cho nên, Hoa Kỳ sẽ nêu câu hỏi với Trung Quốc về thông tin liên quan đến kế hoạch chặn xét tàu nước ngoài ở Biển Đông, theo như thông báo của phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ Victoria Nuland hôm qua.
Nhưng Bắc Kinh hôm nay, qua lời phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Hồng Lỗi, đã tìm cách trấn an quốc tế, khẳng định là Trung Quốc vẫn rất tôn trọng quyền tự do lưu thông hàng hải ở Biển Đông.
Theo nhận định của tổng thống Philippines Benigno Aquino, quy định mới của Trung Quốc chặn xét tàu nước ngoài ở Biển Đông sẽ khó có thể thực hiện được, vì nó đi ngược lại Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển. Ông Aquino nêu lên khả năng đưa vấn đề này ra trước toà án có thẩm quyền của quốc tế.
Theo Reuters, các nhà phân tích cũng cho rằng kế hoạch nói trên của Trung Quốc sẽ khó mà thực hiện trong khuôn khổ công pháp quốc tế hiện hành và có thể gây tác hại ngược lại về mặt kinh tế cho nước này. Lý do là vì việc chặn xét tàu nước ngoài ở Biển Đông sẽ gây xáo trộn các thị trường tài chính toàn cầu, ảnh hưởng đến mậu dịch thế giới và như thế cũng ảnh hưởng lây đến Trung Quốc.
Thanh Phương
