Tuần qua, chúng tôi nhận được một bài viết từ một người bạn chuyển đến, nói rằng rất xúc động và bất mãn khi thấy một người từng được xem là một «nhà đấu tranh dân chủ» đã từng viết những bài nghiên cứu hay nhận định có giá trị thuyết phục rằng lý thuyết Cộng sản hoàn toàn sai trái, thế mà ngày nay trong cái không khí nhà cầm quyền cộng sản Hà nội ra tay bán nước rõ ràng bằng buộc các con em Việt Nam phải học và nói tiếng Tàu thành thạo, lại viết một bài tiếp tay với đảng cộng sản cầm quyền. Phải ! Tiếng Tàu từ nay được dạy ngay từ cấp Tiểu Học, nghĩa là từ nay tiếng Tàu không còn xem như một ngoại ngữ nữa (dixit Hà sĩ Phu) mà là một tiếng gốc của tiềng Việt Nam. Dưới đây xin mời quý bà con đoạn vài đoạn chánh do chúng tôi trích dẫn :
Hán văn là một bộ phận cấu thành của tiếng Việt:
Hà Sĩ Phu
« … Để góp thêm, mở đầu, tôi xin lấy vài ví dụ vui để thấy chữ Hán đã dính chặt vào dân tộc Việt Nam như thế nào, người mù chữ Nho tuyệt đối cũng đang dùng chữ Nho một cách tự nhiên, vô thức. Không phải là chuyện vay mượn vài chữ như vay mượn tiếng Anh, tiếng Pháp, mà người Việt dùng chữ Nho tự nhiên, tuôn chảy như viết, như nói tiếng mẹ đẻ của mìn….
– Có thể đâu đó đã xuất hiện những tấm biển quảng cáo thế này :
“Kinh doanh quần áo các loại – hoa quả thời vụ – tạp hóa tổng hợp”.
“Phục vụ học sinh, sách giáo khoa, bút mực, dụng cụ thủ công, truyện cổ tích thế giới”.
Chẳng mấy ai bảo các tấm biển kia đã dùng chữ Hán. Nhưng xin thưa đó là ngôn ngữ Hán học hay Nho học trăm phần trăm, thuần Nho, không lẫn một chữ thuần Việt nào hết. Bạn có thể nghĩ “quần áo” hay “hoa quả” là tiếng thuần Việt chứ gì, không đâu, quần áo là hai chữ Nho 裙襖, đúng cả về phát âm và ngữ nghĩa. Quần 裙 là cái quần, áo 襖 là cái áo, cứ tra từ điển Hán Việt Đào Duy Anh thì biết. Hoa quả 花果 cũng vậy, vốn là chữ Nho. Cũng hai ký tự ấy nhưng người Tàu Bắc Kinh phát âm hơi khác, người Tàu Quảng Đông phát âm hơi khác mà thôi (nên mặc dù là tử ngữ nhưng bằng chữ Hán người Việt và người Tàu có thể bút đàm) …
– Không phải chỉ những câu ngắn mà có thể cả một buổi thuyết trình một ông cán bộ Việt mù chữ Nho có thể dùng toàn ngôn ngữ Hán, vốn chỉ là “tử ngữ” (mà không lẫn một chữ thuần Việt nào mới khiếp!), chẳng hạn ông ấy nói thao thao bất tuyệt như sau:
“Các đồng chí cán bộ chính trị, cán bộ quân đội, sĩ quan công an cần đề cao tinh thần phục vụ nhân dân, kính trọng nhân dân, đề cao tinh thần trách nhiệm, phục tùng ý kiến đa số, bảo lưu ý kiến thiểu số, vận động các đoàn thể thanh niên, phụ nữ, công đoàn tích cực đấu tranh, bài trừ nạn tham ô, hối lộ, trấn áp quần chúng…
Chẳng hạn câu đầu tiên “Các đồng chí cán bộ chính trị, cán bộ quân đội, sĩ quan công an cần đề cao tinh thần phục vụ nhân dân…”sẽ ghi ra giấy thành各同志幹部政治, 幹部軍隊,士官公安勤提高精神服務人民, 敬重人民…, đọc lên cũng y như đọc bản quốc ngữ vậy, bảo rằng thuyết trình viên đã nói tiếng Việt hay đọc “Hán văn” đều đúng… »
– Trong những cuộc thảo luận của giới trí thức hiện nay, cả người thân Tàu hay ghét Tàu cũng có thể nói toàn chữ Hán:
Ví dụ ông Cộng sản thân Trung Quốc thì giữ lập trường “Độc quyền lãnh đạo, kiên trì định hướng Xã hội chủ nghĩa” 獨權領導,堅持定向社會主義. Toàn chữ Nho !
Ông Dân chủ tiên tiến không biết mặt một chữ Nho nào cũng “Quyết tâm thực hiện Dân chủ đa nguyên Pháp trị” 决心實現民主多元法治. Cũng toàn chữ Nho !
(Ngưng trích)
Đọc xong, tôi rất bực bội. Xin được trả lời.
Bài nầy tôi viết trong bực bội. Có lời gì khiếm nhã, xin quý bà con thông cảm.
Thưa quý bà con, Thưa ông Hà Sĩ Phu,
Tiếng Việt Ta Vẫn Trong Sáng, Giàu Có, Do Âm Điệu Dân Tộc Việt Đầy Nhạc Lý !
Dĩ nhiên sau trên 1000 năm hoàn toàn bị đô hộ, và dù tuy được 1000 năm độc lập, nhưng vì các Vua Việt Nam ta lo mở mang bờ cỏi, củng cố giòng họ, sợ chiến tranh, muốn dĩ hòa vi quý với người láng giềng phương bắc to bự, nguy hiểm, nên khôn ngoan, nhịn nhục tiếp tục đi sứ cầu hòa. Vì quen bị ăn hiếp trong suốt 1000 năn đô hộ, vì tiếp tục vẫn bị ảnh hưởng văn hóa Tàu, vì vẫn tưởng rằng văn hóa và văn minh là một và vẫn tiếp tục lẫn lộn gốc gác, nên vẫn dùng suy nghĩ chia cách Bắc Nam. 7 lần bị xâm lược, 4 lần bị xâm chiếm đô hộ, vẫn không tưởng xem Tàu với Ta chỉ là tình Bắc Nam một nhà. Vốn liếng 1000 năm văn hóa Tàu quá nặng, nên vẫn cứ xem Tàu « chỉ » là người anh em phương Bắc. Văn hóa Tàu, truyện Tàu tuy có nước Yên, nước Sở, nước Việt, … với các nhà Tần, nhà Hán, nhà Ngô…nên các Vua Việt ta cũng xem Nhà Vua của ta chỉ là một vương tước trong các Vương tước Tàu đó thôi ! Không, ngàn lần không, không (dám) rõ ràng nghĩ người Tàu hoàn toàn khác chúng ta, là Hán Tộc, một dân tộc khác, là khác hẳn với chúng ta là Việt tộc. Chỉ có Vua Quang Trung (thế kỷ thứ 18), người lãnh đạo duy nhứt, là rõ ràng. Vua Quang Trung tổ chức đưa chữ Nôm vào Văn Kiện Hành Chánh và có chương trình đòi lại Lưỡng Quảng là hai tỉnh thuộc đất Đại Việt xưa của ta! Nhưng, chuyện chưa thành Ngài đã mất. Nhà Nguyễn, với Vua Gia Long, có tài ngoại giao, biết nhờ ngoại bang thống nhứt lại đất nước. Trái lại, các hậu duệ lại quá nhu nhược, bắt đầu từ Vua Minh Mạng đều là những vị vua bị nhồi sọ bởi văn hóa Tàu, bị các quan chức Tống Nho giáo dục nên biến thành những tay phục tùng đắc lực nhứt của nền văn hóa Hán Tộc, tuy được che dấu dưới bảng hiệu Nho Giáo. Điển hình là Vua Tự Đức, dám hãnh diện là tay làm thơ làm phú Tàu, Tự Đức với tội phạm to lớn nhứt là đã làm mất nước Việt Nam! Tự Đức là tay độc tài nhứt, với tội giết anh để giựt ngai, với tội giết, hành dân để xây lăng cho mình. Khác chi Tần Thủy Hoàng xây Vạn Lý Trường Thành!
Cái tội lớn nhứt là các quan lại hủ nho, suốt đời nầy đến đời khác, suốt bao thế hệ, bao thế kỷ, là không đủ tình Yêu Nước để dứt bỏ văn hóa Tàu, bỏ hẳn chữ Nho. Dám bỏ văn hóa Nho Giáo, đi tìm một văn hóa, văn minh, truyền thống hoàn toàn việt nam, đi tìm một lối chữ viết hoàn toàn việt nam (như các trí thức quan lại Hàn quốc đã tìm ra chữ viết hàn hangul). Thật vậy ! Các quan lại Việt Nam hủ nho không đủ lòng Yêu Nước để đi tìm một sự độc lập về văn hóa, một độc lập về suy nghĩ, một độc lập về tư tưởng mà cứ bám riết vào cái văn hóa Khổng tử, Mạnh tử, gọi là Thánh hiền của Tàu. Tại sao chỉ có Tàu mới có Thánh Hiền ? Ông bà Việt Nam ta không phải là Thánh Hiền sao? Văn hóa đình làng với ông Bụt, Ông Thần cây Đa, ông Chìa Vôi … những tục những lệ làng không được xem là văn hóa thật việt nam ta là văn hóa đúng mức sao! Đảng Cộng Sản Việt Nam ngày nay, cũng vậy, không đủ lòng yêu nước để đi tìm một hướng đi độc lập với Đảng Cộng Sản Tàu vậy!
Không phải người Việt chúng ta không có chữ riêng, ngôn ngữ riêng. Chúng ta có tiếng nói riêng, có cái phát biểu riêng. Ta nói Con Ngựa Trắng, Tàu nói Bạch Mã. Tàu nói ngược với ta; Ta để tỉnh từ sau danh từ, Tàu để trước. Như tiếng Pháp với tiếng Pháp Cheval Blanc, tiếng Anh White Horse.
Bằng chứng, năm 771, khi Phùng Hưng, trong thời gian Việt Nam ta bị Nhà Đường của Tàu đô hộ, đã lãnh đạo dân Việt ta nổi dậy giành Độc lập, trong vòng 7 năm, có một vùng đất hoàn toàn Việt: đất Phong Châu – vùng Ninh Bình ngày nay? Ngài lên ngôi, tự xưng mình là «Bố Cái Đại Vương» – Bố và Cái đều hai từ ngữ hoàn toàn Việt Nam. Đại Vương mới là chữ Hán Việt.
Ông Hà Sĩ Phu đã lầm tiếng nói (ngôn ngữ) và chữ viết (chuyển âm thành văn bút, phương tiện truyền thông ghi âm). Dĩ nhiên vì Hán thuộc, dĩ nhiên vì bị đô hộ phương tiện truyền thông ghi âm người Việt ta lúc bấy giờ phải mượn cách viết của nhà cầm quyền Hán Tàu, dùng chữ Tàu, làm phương tiện truyền thông để ghi âm. Nhưng các quan dân người việt lúc ấy đều phát «âm việt» cả, vì vậy, chữ viết ấy, với âm việt ấy được gọi là Hán Việt. Hán Việt là viết, ghi âm bằng chữ Hán những âm Việt. Và phát âm cũng là Việt.
Đó cũng là cái may mắn cho dân Việt vì vậy không bị mất giống, không bị diệt chủng. Khi ta đọc tiếng Pháp, tiếng Anh, tiếng Đức ta đều phát âm tiếng Pháp, tiếng Anh tiếng Đức chớ có phát âm Việt đâu? Nhưng ngày nay đảng cộng sản Hà nội đương quyền đang độc tài Bán Nước đang buộc con dân Việt Nam Ta học Tiếng Trung Ngay Từ Tiểu Học. Khi nói Học Tiếng Trung là Nói Tiếng Trung Hoa Bắc Kinh, tiếng nói âm thoại của bọn cầm quyền Trung Hoa ngày nay.
Nhà cầm quyền công sản Bắc Việt Hà Nội ngày nay hơn cả thời Tàu đô hộ ta ngàn năm. Lúc ấy người Việt ta còn nói âm Việt, tiếng Việt. Tương lai tiếng Việt sẽ mất, chỉ còn tiếng Bắc Kinh thôi !
Từ ngày lập nước, người Việt chúng ta đã có tiếng nói riêng của người Việt chúng ta. Cả những lúc bị đô hộ, chúng ta tiếp thu và hội nhập thêm được tiếng Hán Việt, nhờ vậy tiếng Việt giàu hơn tiếng Tàu. Chúng ta có hai âm để chỉ một vật, ta có thể đếm một hai ba … (hoàn toàn chữ việt âm việt toàn việt), và ta cũng có thể đếm nhứt, hay nhất, nhì tam … (chữ hán, nhưng âm hán việt) …Và cả hai đều là chữ và âmViệt thuần túy. Tiền nhơn ta, những người yêu nước, yêu tiếng việt, ngôn ngữ việt, âm việt thuần túy đã phát minh ra cách viết chữ Nôm, để phát biểu tư tưởng viết chữ việt ngữ hoàn toàn, đọc âm việt ngữ. Dĩ nhiên, vì bị ảnh hưởng Tàu, khó bỏ, nên các tiền nhơn yêu nước chúng ta phải dùng một thủ thuật là phải cộng hai chữ hán, một chữ về nghĩa một chữ về thanh, để phát biểu, ghi âm ngôn ngữ việt nam thuần túy… Thí dụ muốn nói Năm (năm tháng) phải ráp chữ niên (hán là năm) + với chữ hán ngũ (là số năm).
-Nhờ thế mà đại văn hào Nguyễn Du viết ra bản Kim Vân Kiều bất hủ toàn bằng chữ Nôm. Thử đọc to để cảm hứng cái linh hồn Việt. Thơ là một bài hát, với vần với âm, với nhịp, với cắt khoảng, với hơi thở. Vậy thì ta phải đọc to. Thơ không phải một bức tranh mà ta nhìn vào nét vẽ, kiểu chữ !
« …Người lên ngựa, kẻ chia bào,
Rừng phong thu đã nhuốm màu quan san.
Dặm hồng, bụi cuốn chinh an,
Trông người đã khuất mấy ngàn dâu xanh… ”
Tả cảnh chia ly giữa Thúc Sinh và Thúy Kiều, tuyệt vời ! Hồn thơ, hơi thơ hoàn toàn Việt. Có gì là chất Tàu đâu ?
-Nhờ thế mà bà Đoàn Thị Điểm đã dịch được Chinh Phụ Ngâm của Đặng Trần Côn từ Hán tự Đường Thi sang chữ Nôm với âm điệu hoàn toàn việt nam. Hãy đọc to, để nghe Bà tả tất cả những tâm sự ai oán của một người vợ thời chinh chiến. Bài của Đặng Trần Côn mấy người biết và thưởng thức ?
« …Dạo hiên vắng thầm gieo từng bước Ngồi rèm thưa rủ thác đòi phen. Ngoài rèm thước chẳng mách tin, Trong rèm giường đã có đèn biết chăng ? Đèn có biết giường bằng chẳng biết ? Lòng thiếp riêng bi thiết mà thôi. Buồn rầu nói chẳng nên lời, Hoa đèn kia với bóng người khá thương! … »
Hoàn toàn chất Việt, hồn Việt ! Không thấy Hán Tàu đâu ? Còn hỏi thử bao nhiêu chữ gốc tàu bao nhiêu chữ gốc việt ? Người đọc tui không cần biết ! Đối với tôi tất cả là việt ! Như trong một câu thơ tiếng Pháp, tiếng Anh, bao nhiêu từ gốc la tinh, bao nhiêu gốc từ hy lạp.
-Nhờ thế mà nữ sĩ Hồ Xuân Hương viết những bài thơ âm việt nhiều ẩn ý, rất việt tánh, đề đời :
« …Hai Xe Hà Chàng Gác Hai Bên,
Thiếp Sợ Bí Thiếp Bèn Ngẩng Sĩ… ».
(Đánh Cờ). Bàn chất Tàu ở đâu ?
-Nhờ thế mà đại văn hào Nguyễn Đình Chiểu cũng với chữ Nôm viết Truyện Dài bằng Thơ Nôm, Lục Vân Tiên, với tất cả âm điệu miền nam việt nam, với âm giai, điệu thơ, đọc như « kể chiện », như kiểu nói bình dân của dân Nam kỳ Lục tinh.
« … Trước xe quân tử tạm ngồi
Xin cho tiện thiếp lạy rồi sẽ thưa … »
Hay« …Vân Tiên ghé lại bên đàng,
Bẻ cây làm gậy nhằm làng xông vô…
– Vân Tiên tả đột hữu xông
Khác nào Triệu Tử phá vòng Đương Dang… »
Tàu đâu ? Hán đâu ? Hay là đúng dân Nam kỳ của chúng tôi !
Nhưng các quan lại hủ nho việt ta, cứ khư khư bám vào cái chữ Tàu, bám vào cái văn hóa Khổng tử, sợ rằng sang chữ Nôm, các lão sẽ mất ghế, mất danh tiếng, mất hiểu biết. Đảng Cộng sản ngày nay, ôm một lô « chữ nghĩa khẩu hiệu, lý thuyết cũng vì sợ mất ghế… mất Đảng, mất ăn nhậu… » Lại còn bày đặt ra những bằng cấp, ngành học, nào lý luận Mác Xít, nàoTư Tưởng Hồ Mao, nào chủ nghĩa Mác Lê… với các trường Đại Học chuyên ngành Cộng Sản, Trường Đảng, với những bằng cấp « to đùng » cường điệu : Tiến sĩ, phó Tiến sĩ, Giáo sư, phó giáo sư… Mẹ ! Giáo sư là thấy dạy học. Nghề Thầy giáo, một ngày đi dạy cũng là Thầy giáo. Phó Thầy Giáo là cái gì ? Dạy học nửa ngày hay sao ?
Ngôn ngữ theo nghĩa Hán Việt là tiếng nói (ngôn) Như vậy tiếng việt nam là tiếng nói, là nói tiếng Việt Nam. Ông Hàn Sĩ Phu bảo người việt ta đọc một câu giống như người tàu đọc. Thử dùng một câu ngắn thôi ! Anh đi đâu ? Nị hui pín tù ? (Quảng Đông). Nói tiếng Quảng Đông, Cỏn Qwang Tung Hỏa Hay Shua Qwang Túng dù (Bắc Kinh).
Như vậy, về mặt ngôn ngữ, các âm điệu hoàn toàn không giống nhau. Còn nói về viết thì nếu viết toàn bằng chữ Tàu, thì giống nhau thôi. Những thí dụ ông Hà Sĩ Phu kề trong bài viết của ổng chỉ là cái văn hóa Tàu Hóa ngày nay ở Hà nội Cộng sản đó thôi. Tôi nghĩ rằng người Việt Nam bình thường sẽ nói khác, sẽ đượm chất Việt Nam ta hơn.
Chúng ta có cái may mắn gặp các vị cố đạo giòng tên đã dùng ký âm a b c để tạo chữ quốc ngữ cho chúng ta ngày nay.
Chúng ta cũng có cái may mắn là đã có những tiền nhơn đầy lòng yêu nước, dám quảng bá và thông dụng hóa, truyền bá chữ viết với ký âm la tinh abc. Nhờ chữ quốc ngữ với ký âm a b c chúng ta đã dễ dàng truyền bá quốc ngữ và dẹp được nạn mù chữ và mở mang trí tuệ cho người dân việt nam.
Đấy là một tiện lợi ! Còn về văn hóa ! Vì ngoại hình chúng ta giống Tàu, vì bị ảnh hưởng văn hóa Tàu, chúng ta phải cảnh giác và chống tàu nhiều hơn các dân tộc khác ! Vì càng giống nhau, càng láng giềng nhau, chúng ta càng dễ bị Tàu xâm chiếm. Dân Do Thái Hébreu và dân A rập đều là cùng một chủng tộc sémite, cùng văn hóa sémite. Cả hai đều chào mở đầu câu chuyện bằng Salem (Do Thái), Salam (A rập). Hai tay nầy thù nhau đến giết nhau. Tàu với Ta, bên Nị Hảo, bên Mạnh Giỏi thì thù nhau là cái chắc ! Người Tàu chỉ tử tế với Ta khi người Tàu bị thất thế, tỵ nạn ở Việt Nam. Người anh em phương Bắc tỵ nạn miền Nam sẽ là những người phương Nam tốt Phan Thanh Giản, Mạc Cửu là những thí dụ.
Ít hàng nói hết, mong chia sẻ cùng quý bà con. Mất lòng ai thì đành chịu vậy ! Đừng để mất lòng tin, mất định hướng. Tiếng Việt thuần túy của ta, phải được bảo vệ, còn có bao nhiêu gốc Hán, gốc Tàu, hãy để cho mấy ông trí thức bán nuớc ca tụng phân tách ! Quý bà con nào động lòng trắc ẩn vì có bà con người Hoa tui đây đôi lời xin lỗi.
Hồi Nhơn Sơn, những ngày đầu Thu
TS Phan Văn Song
3 Comments
Anhcam
Rất đồng ý với TG,ngay như bản thân tôi,hồi 1946,theo bố qua Tầu để chạy Cộng sản ,tuy giòng họ Cam gốc Tầu Sơn Đông,nhưng chúng nó vẫn gọi tôi là thằng nhóc A Nam (Ố Nàm Chảy),bởi vậy,chơi với Tầu,nhất là Tầu Cộng ,thì không thể khá được rồi.
Anh Đỗ
Các đồng chí cán bộ chính trị, cán bộ quân đội, sĩ quan công an cần đề cao tinh thần phục vụ nhân dân, kính trọng nhân dân, đề cao tinh thần trách nhiệm, phục tùng ý kiến đa số, bảo lưu ý kiến thiểu số, vận động các đoàn thể thanh niên, phụ nữ, công đoàn tích cực đấu tranh, bài trừ nạn tham ô, hối lộ, trấn áp quần chúng…
Đoạn trích trên nguyên văn của Hà Sĩ Phu theo tác giả PVSong. Tuy hưởng được chút đỉnh chữ nho từ “Nội”, nhưng không dùng nên đã trả lại “thánh Khổng”. Vì vậy không hiểu ông HSPhu diễn giải ra chữ Hán đúng hay sai? Một điều chắc mà dân “Nam Bộ”, kể cả dân Bắc Kỳ “9” nút nhìn thấy: tuy phát âm tiếng Việt nhưng từ ngữ sặc mùi tầu phù. Trước 75, cũng với nghĩa trên, dân miền Nam dùng toàn tiếng Việt thuần tuý không “lai căng” như lối phát biểu nửa người nửa ngợm loại này của dân “2” nút!!
Không phải là nhà ngôn ngữ học, không dámlạm bàn vào nhúng chi tiết do TS PVSong nêu lên phản kháng bài viết của HSPhu. Tuy nhiên, nếu chỉ đọc những trích dẫn từ bài viết của HSPhu, người đọc nhìn thấy tính cách mỉa mai chính thể hiện hữu vì quá trông cậy vào sư việc “môi hở răng lạnh” nên đã Trung hoá tiếng Viêt mả khòng phãi là Việt hoá chữ Hán như cổ nhân đã làm.
Và cùng chẳng cần phãi chứng minh thêm với việc đá có một quốc tử giám, nay lại còn xây thêm tượng đài thánh Khổng ở khắp nơi!
Vậy có nên nên trách cứ tác gỉa nếu mục phiêu của bài phiếm luận là chỉ sư mất gốc của csvn.
phong thần
Xin đóng g̀̀óp vài dữ kiện thuần văn hoá
_ GS TT Kim viết trong cuốn Nho giáo phần II thiên X « Nho giáo tại VN « : [ hơn 1000 năm, nước ta liên tiêp thuộc vào bản đồ nhiều đế quốc Tàu khác nhau . Người mình không những bị cảm hoá lâu đời mà lại phần nhiều là dòng dõi người Tàu sang tị nạn rồi sinh cơ lập nghiệp bên này rôi dần dần thành ra người bản xứ ]
_ tiếng việt do 3 thành phần cấu trúc tạo chia làm ba đểù : từ Hán (1/3) lấy chữ nho chép lại; từ nôm thuần túy (1/3) và cuối cùng từ chân Hán giả nôm(1/3) : 2 loai từ sau này lấy chữ nôm chép ( từ chân Hán giả nôm do Hán-từ đọc trại mà sinh ra ; td xanh từ thanh mà ra )
_ ở đời sống hàng ngày , thì ta dùng 50 % từ Hán và từ giả nôm , 50 % còn lại là dùng thuần túy nôm . Sang phần công văn hành chánh thì có đến 80% từ Hán như Ô Hà si Phu nói
_ đoạn văn « Kiều» dẫn chứng có nhiều từ Hán và từ giả nôm
Người lên ngựa (ngọ 午 ) , kẻ chia (支 chi ) bào (袍 bào ),
Rừng(林 lâm) phong(楓 phong) thu(秋 thu) đã nhuốm(染 nhiễm ) màu quan (關 quan) san(山 s ) .
Dặm hồng(紅 hồng) , bụi cuốn(捲 quyển) chinh (征 chinh) an (鞍
an ),
Trông người đã khuất (屈 khuất ) mấy ngàn dâu xanh( 青 thanh )
Xin nhắc lại Kiều biến tác từ truyện Tàu
Viết rằng « vua Quang Trung tổ chức đưa chữ Nôm vào văn kiện hành chánh « là đúng . Xin giải thich thêm: thời xưa , giới sĩ phu học giả viết văn hành chánh hoặc làm thơ dùng thể gọi là Văn Ngôn ( 文 văn = đẹp ) , thể này cầu kỳ rât khó ,phải thuộc lầu tứ thư , ngũ kinh bách gia chư tử ,sử ký mới tác nổi và văn ngôn chỉ dùng từ thuần Hán .Vua Quang Trung khi lên ngôi thì thiếu nhân tài rành văn ngôn nên bắt buộc phải cho viết công văn bằng tiếng quốc âm nghĩa là lẫn lộn từ Hán, nôm và giả nôm
Trước đó Nguyễn Trãi từng sáng tác « Quốc âm thi tập » cùng nhiều tác phâm chuyên Hán , chả lẽ xem ông là hủ nho )