Từ Mohammed Bouazizi đến Phạm Thành Sơn

11 giờ 30 sáng ngày 17 tháng 12 năm 2010, từ thành phố xa xăm Sidi Bouzid, ngay trước tòa nhà trắng 2 tầng của trụ sở thành phố, một người thanh niên 29 tuổi bán hoa quả bằng xe đẩy đã thắp lên một ngọn lửa bằng chính thân xác của mình. Ngọn lửa bùng lên bởi sự uất hờn, bất công chồng chất khi nguồn sống của gia đình anh bị tịch thu, khi tên cảnh sát tát tai, nhổ nước bọt vào mặt và nhục mạ người cha đã qua đời của anh. Ngọn lửa ngày 17 tháng 12 đã bùng lên thành cuộc cách mạng của thế kỷ 21. Độc tài Zin el Abidine Ben Ali sụp đổ trong 10 ngày sau 23 năm thống trị. Độc tài Hosni Mubarak ra đi trong 18 ngày sau 30 năm cai trị.

Chàng trai nghèo khó người Tunisia ấy trở thành “thánh tử đạo” trong con tim của hàng triệu người.

Trung Đông dậy sóng. Tunisia, Egypt, Bahrain, Libya, Yemen, Iran, Jordan, Iraq, Djibouti, Algeria, Sudan, Syria, Kuwait… hàng ngàn người vượt qua sự sợ hãi xuống đường mang theo ngọn lửa đổi đời.

Ngọn lửa từ thân xác của người thanh niên bán hoa quả đã bùng lên thành ngọn lửa Tự Do của thế kỷ.

Anh tên là Mohammed Bouazizi. Anh tự thiêu vào ngày 17 tháng 12.

12 giờ 30 trưa ngày 17 tháng 2 năm 2011, từ thành phố thân yêu Đà Nẵng, ngay trước tòa nhà 3 tầng màu vàng của trụ sở UBND TP, một kỹ sư công nghệ thông tin 31 tuổi đã thắp lên một ngọn lửa bằng chính thân xác của mình. Ngọn lửa bùng lên bởi sự uất ức, căm phẫn khi mọi khiếu nại về tình trạng cướp đoạt, tham nhũng bởi giới cầm quyền trong âm mưu giải phóng mặt bằng đã được trả lời bằng những cái đầu vô cảm.

Cái chết của người thanh niên thành phố cảng đang làm xôn xao cả nước, khắp nơi trên cộng đồng mạng từ trong ra ngoài nước.

Ngọn lửa từ thân xác anh đang làm bùng lên nỗi uất hận sẵn có bao nhiêu năm của những người dân oan nghèo khó bị chà đạp, cướp đoạt bởi những kẻ nhân danh giải phóng mặt bằng.

Anh tên là Phạm Thành Sơn. Anh tự thiêu vào ngày 17 tháng 2.

cảnh sát công an “nhân dân” đứng nhìn ngọn lửa Phạm Thành Sơn

Bộ máy công an mật vụ Việt Nam lên cơn sốt. Mọi giao lộ dẫn đến nhà anh ở số 737 trên đường Ngô Quyền đầy đặc áo xanh áo vàng, công an chìm nổi túc trực. Mọi tiếp xúc với thân nhân của anh đều bị giám sát hoàn toàn. Lễ tang của cái gọi là “sự cố tai nạn” đã được Bộ Công An đưa lên tầm quốc sách: Ngọn lửa Phạm Thành Sơn không thể trở thành ngọn lửa Mohammed Bouazizi!

Bộ máy tuyên truyền của đảng rầm rập lên khuôn bằng thủ thuật xưa cũ là bưng bít song hành cùng bóp méo. Hệ quả của nó là những bất cập thông tin, lộ hàng láo khoét trên các trang báo lề phải. Từ chuyện xe máy nổ bình xăng đến tự gây tai nạn giao thông, từ tự nhiên bốc cháy chết tại chỗ, đến tri hô nhảy xuống sông, sang đến chết ở bệnh viện… Tại địa phương, chính quyền thông báo cho người dân là anh Phạm Thành Sơn bị bệnh tâm thần. Trên mạng, công an mạng ngày đêm ào ạt xả rác trên các diễn đàn phản hồi với những luận điệu tương tự. Chính sách bịt và bóp được áp dụng ở tầm quốc sách: Ngọn lửa Phạm Thành Sơn không thể trở thành ngọn lửa Mohammed Bouazizi!

Chỉ có toàn dân Việt Nam mới có thể quyết định số phận của ngọn lửa Phạm Thành Sơn.

Từ một vùng đất xa xôi, những người dân Tunisa đã quyết định không thể để ngọn lửa Bouazizi trở thành ngọn khói mờ ảo, vô danh, mất hút trong bóng đêm của lịch sử buồn bã. Họ đã biến những nỗi đau đớn, rát bỏng, uất hờn của Bouazizi thành ánh sáng lịch sử chiếu rạng cả cõi Trung Đông. Họ đã không để cái chết của Bouazizi trở thành một hàng chữ nhỏ trong bản báo trạng ngàn trang của tội ác độc tài. Họ đã biến nó thành những khẩu hiệu giương cao cho cả thế giới thấy: Chết có ý nghĩa hơn là sống vô nghĩa. Và họ đã không chết nhưng đã được bắt đầu sống một cuộc đời có ý nghĩa. Chính họ đã làm cho ngọn lửa Bouazizi đạt được trọn vẹn ý nghĩa của nó.

Còn chúng ta và ngọn lửa Phạm Thành Sơn?

Quyết định nằm ở mỗi người. Tự do có giá phải trả. Freedom is not free. Những bài học của Tunisia, Ai Cập đã quá đủ để cho chúng ta thấy sự kỳ diệu của lịch sử chỉ xảy ra trong tích tắc so với chiều dài của nó. Những gì xảy ra ở quãng trường Giải Phóng của thành phố Cairo đã đủ để cho thấy kết quả cuối cùng là sức mạnh cộng hưởng vô song của hàng trăm ngàn con người nhỏ bé, yếu đuối, từng sợ hãi và nhu nhược trước cường quyền. Chỉ có khác là một ngày họ quyết định đi theo tiếng gọi, không phải của ai khác, mà là tiếng gọi từ con tim và lương tâm của chính họ, từ nhịp đập của mạch máu yêu nước đang sùng sục thúc hối. Họ bước khỏi căn nhà ảm đạm và mang theo ngọn lửa của Mohammed Bouazizi hừng hực sáng trong tâm hồn.

Và họ đã tìm thấy được ánh sáng Tự Do.

Mohammed Bouazizi. Anh tự thiêu vào 11 giờ 30 sáng, ngày 17 tháng 12 trước trụ sở thành phố Sidi Bouzid – Tunisia.

Phạm Thanh Sơn. Anh tự thiêu vào 12 giờ 30 trưa, ngày 17 tháng 2 trước trụ sở UBND thành phố Đả Nẵng – Việt Nam.

Vũ Đông Hà