Sau gần 30 năm làm ngơ, ngày 23/05/2012, Thượng viện Hoa Kỳ, định chế quyết định trong vấn đề phê chuẩn các hiệp định của nước Mỹ, sẽ bắt đầu xem xét việc phê chuẩn Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển năm 1982 dưới góc độ an ninh và chiến lược. Tiến trình xem xét được mở đầu bằng một phiên điều trần của Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Mỹ ở Washington DC.
Sự kiện Thượng viện Hoa Kỳ xem xét khả năng phê chuẩn Công Ước về Luật Biển là một thay đổi quan trọng trong đường lối của Hoa Kỳ vốn đã tẩy chay văn kiện ra đời từ năm 1982, đã được 162 quốc gia phê chuẩn, và bắt đầu có hiệu lực từ năm 1994.
Quan điểm trước đây của Mỹ là không phê chuẩn Công ước này, vì cường quốc kinh tế và hải quân số một thế giới muốn được quyền tự do khai thác lòng biển, cũng như tung hoành trên đại dương mà không bị ràng buộc.
Tuy nhiên, trong thời gian qua, khi quyết định dấn thân sâu hơn vào vùng Châu Á trước đà vươn lên mạnh mẽ về mặt quân sự của Trung Quốc, chính quyền Hoa Kỳ đã thấy rằng cần phải gia nhập công ước này để có thêm tiếng nói. Ngoại trưởng Clinton đã tuyên bố rằng thúc đẩy việc phê chuẩn UNCLOS là một trong những ưu tiên của bà tại Bộ Ngoại giao. Đó cũng là quan điểm của Tổng thống Obama.
Quân đội Mỹ cũng cần có một cơ sở pháp lý để khỏi phải nhức đầu với các quốc gia hàng hải đã tự đòi hỏi chủ quyền trên các vùng biển, và đặt ra những quy định riêng biệt, hạn chế quyền tự do hàng hải. Công ước Liên Hiệp Quốc sẽ cho phép các nước giải quyết tranh chấp lãnh thổ một cách hòa bình mà không cần đến sự can thiệp của quân đội Mỹ.
Trọng Nghĩa
Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật biển
Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật biển (tiếng Anh: United Nations Convention on Law of the Sea – UNCLOS), cũng gọi làCông ước Luật biển hay cũng được những người chống đối nó gọi là Hiệp ước Luật biển, là một hiệp ước quốc tếđược tạo ra trong Hội nghị về luật biển Liên Hiệp Quốc lần thứ 3 diễn ra từ năm 1973 cho đến 1982 với các chỉnh sửa đã được thực hiện trong Hiệp ước Thi hành năm 1994. Công ước Luật biển là một bộ các quy định về sử dụng các đại dươngcủa thế giới, chiếm 70% diện tích bề mặt Trái Đất. Công ước đã được ký kết năm 1982 để thay thế cho 4 hiệp ước năm 1958 đã hết hạn. UNCLOS có hiệu lực năm 1994, và đến nay, 154 quốc gia và Cộng đồng châu Âu đã tham gia Công ước này. Hoa Kỳ không tham gia vì nước này tuyên bố rằng hiệp ước này không có lợi cho kinh tế và an ninh của Mỹ. Công ước quy định quyền và trách nhiệm của các quốc gia trong việc sử dụng biển, thiết lập các hướng dẫn rõ ràng cho các hoạt động kinh doanh, bảo vệ môi trường và cải thiện quản lý các tài nguyên thiên nhiên đại dương. Các sự kiện mà thuật ngữ đề cập trong Công ước là: Công ước về Luật biển Liên Hiệp Quốc lần 1, Công ước về Luật biển Liên Hiệp Quốc lần 2, Công ước về Luật biển Liên Hiệp Quốc lần 3. Công ước này là kết quả của Công ước về Luật biển Liên Hiệp Quốc lần 3 và cũng mang tên gọi Công ước về Luật biển Liên Hiệp Quốc.
Trong khi Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc nhận được các công cụ phê chuẩn và gia nhập và Liên Hiệp Quốc quy định ủng hộ các cuộc họp của các quốc gia là thành viên của Công ước thì Liên Hiệp Quốc không có vai trò hoạt động trong việc thi hành Công ước này. Tuy nhiên các tổ chức liên chính phủ tự trị như: Tổ chức Hàng hải Quốc tế, Ủy ban Cá voi Quốc tế và Cơ quan quản lý Đáy biển Quốc tế được Công ước này thành lập lại có một vai trò trong việc thực thi Công ước.
Bối cảnh lịch sử
LOS đã tỏ ra cần thiết do tính pháp lý yếu của ý niệm ‘quyền tự do về biển‘ có từ thế kỷ 17: quyền của các quốc gia đã bị giới hạn trong một vành đai lãnh hải mở rộng ra từ các bờ biển của quốc gia đó, thường là 3 hải lý, theo quy định phát đạn pháo được thẩm phán người Hà Lan Cornelius Bynkershoek phát triển. Tất cả các lãnh hải nằm biên giới quốc gia được xem như lãnh hải quốc tế – tự do cho tất cả các quốc gia, nhưng không thuộc quốc gia nào cả (nguyên tắc mare liberum được Grotius công bố).
Đầu thế kỷ 20, nhiều quốc gia biểu lộ ý muốn mở rộng quyền tuyên bố chủ quyền quốc gia nằm đưa các nguồn tài nguyên khoáng sản, bảo vệ nguồn cá và có các phương tiện để thực thi kiểm soát ô nhiễm. Hội Quốc Liên đã tổ chức một hội nghị năm 1930 tại Hague để bàn về điều này, nhưng hội nghị không đạt được thỏa thuận nào.
Một quốc gia phản ánh nguyên tắc luật bất thành văn quốc tế về quyền một quốc gia để bảo vệ tài nguyên thiên nhiên của mình là Hoa Kỳ, khi năm 1945, Tổng thống Harry S. Truman đã mở rộng sự kiểm soát quốc gia trên các tài nguyên thiên nhiên ở trong thềm lục địa của mình. Các quốc gia khác cũng nhanh chóng ganh đua theo Mỹ. Giữa năm 1946 và 1950, Argentina, Chile, Peru và Ecuador đều nới rộng chủ quyền của mình ra khoảng cách 200 hải lý nhằm bao quát cả ngư trường trong hải lưu Humboldt của họ. Các quốc gia khác đã nới rộng vùng lãnh hải đến 12 hải lý.
Đến năm 1967, chỉ có 25 quốc gia vẫn sử dụng giới hạn 3 hải lý, 66 quốc gia đã quy định giới hạn lãnh hải 12 hải lý và 8 quốc gia đưa ra giới hạn 200 hải lý. Để xem bảng các tuyên bố hàng hải được Liên Hiệp Quốc biên tập, xem [2]. Theo bảng này, đến ngày 27 tháng 7 năm 2007, chỉ có vài nước sử dụng giới hạn 3 hải lý là (Jordan, Palau vàSingapore). Giới hạn 3 hải lý này cũng được sử dụng ở một số đảo của Úc, một khu vực của Belize, một vài eo biển của Nhật Bản, một vài khu vực của Papua New Guinea, và một vài lãnh thổ phục thuộc của Anh Quốc như Anguilla.
Hội Nghị Liên Hiệp Quốc về Luật Biển Lần I
Năm 1956, Liên Hiệp Quốc tổ chức Hội nghị về Luật Biển đầu tiên (UNCLOS I) ở Geneva, Thụy Sĩ. Hội nghị này đạt được bốn hiệp định ký kết năm 1958:
- Công Ước về Lãnh Hải và Vùng Tiếp Giáp, có hiệu lực vào ngày 10/09/1964
- Công Ước về Thềm Lục Địa, có hiệu lực vào ngày 10/06/1964
- Công Ước về Hải Phận Quốc Tế, có hiệu lực vào ngày 30/09/1962
- Công Ước về Nghề Cá và Bảo Tồn Tài Nguyên Sống ở Hải Phận Quốc Tế, có hiệu lực vào ngày 20/03/1966.
Mặc dầu Hội nghị lần này được cho là thành công, nhưng nó vẫn để ngỏ vấn đề quan trọng là bề rộng của vùng lãnh hải.
Hội Nghị Liên Hiệp Quốc về Luật Biển Lần II
Năm 1960, Liên Hiệp Quốc tổ chức Hội nghị về Luật Biển lần hai (“UNCLOS II”); tuy nhiên, hội nghị sáu tuần ở Geneva không đạt được tiến triển nào mới. Nhìn chung, các nước đang phát triển chỉ tham dự như là như là khách, liên minh, hoặc nước độc lập của Mỹ hay Liên Xô mà không nói lên được tiếng nói của mình.
Hội Nghị Liên Hiệp Quốc về Luật Biển Lần III
Các vùng biển theo luật biển quốc tế
Nội dung công ước có một loạt điều khoản. Những điều khoản quan trọng nhất quy định về việc thiết lập các giới hạn, giao thông đường biển, trạng thái biển đảo, và các chế độ quá cảnh, các vùng đặc quyền kinh tế, quyền tài phán thềm lục địa, khai khoáng lòng biển sâu, chính sách khai thác, bảo vệ môi trường biển, nghiên cứu khoa học, và dàn xếp các tranh chấp.
Công ước đặt ra giới hạn cho nhiều khu vực, tính từ một đường cơ sở (baseline) được định nghĩa kỹ càng. (Thông thường, một đường biển cơ sở chạy theo đường bờ biển khi thủy triều xuống, nhưng khi đường bờ biển bị thụt sâu, có đảo ven bờ, hoặc đường bờ biển rất không ổn định, có thể sử dụng các đường thẳng làm đường cơ sở). Có các khu vực dưới đây:
- Vùng nước quần đảo
- Công ước đưa ra định nghĩa về các quốc gia quần đảo trong phần IV, cũng như định nghĩa về việc các quốc gia này có thể vẽ đường biên giới lãnh thổ của mình như thế nào. Đường cơ sở được vẽ giữa các điểm ngoài cùng nhất của các đảo ở ngoài cùng nhất, đảm bảo rằng các điểm này phải đủ gần nhau một cách thích đáng. Mọi vùng nước bên trong đường cơ sở này sẽ là vùng nước quần đảovà được coi như là một phần của lãnh hải quốc gia đó.
- Vùng tiếp giáp lãnh hải
- Bên ngoài giới hạn 12 hải lý của lãnh hải là một vành đai có bề rộng 12 hải lý, đó là vùng tiếp giáp lãnh hải. Tại đây, nước chủ có thể vẫn thực thi luật pháp của mình đối với các hoạt động như buôn lậu hoặc nhập cư bất hợp pháp.
- Vùng đặc quyền kinh tế
Rộng 200 hải lý tính từ đường cơ sở. Trong vùng này, quốc gia ven biển được hưởng độc quyền trong việc khai thác đối với tất cả các tài nguyên thiên nhiên. Khái niệm vùng đặc quyền kinh tế được đưa ra để ngừng các cuộc xung đột về quyền đánh cá, tuy rằng khai thác dầu mỏ cũng đã trở nên một vấn đề quan trọng. Trong vùng đặc quyền kinh tế, nước ngoài có quyền tự do đi lại bằng đường thủy và đường không, tuân theo sự kiểm soát của quốc gia ven biển. Nước ngoài cũng có thể đặt các đường ống ngầm và cáp ngầm.
Bên cạnh các điều khoản định nghĩa các ranh giới trên biển, công ước còn thiết lập các nghĩa vụ tổng quát cho việc bảo vệ môi trường biển và bảo vệ quyền tự do nghiên cứu khoa học trên biển. Công ước cũng tạo ra một cơ chế pháp lý mới cho việc kiểm soát khai thác tài nguyên khoáng sản tại các lòng biển sâu nằm ngoài thẩm quyền quốc gia, được thực hiện qua Ủy ban đáy biển quốc tế (International Seabed Authority).
Các nước không có biển được quyền có đường ra biển mà không bị đánh thuế giao thông bởi các nước trên tuyến đường nối với biển đó.
đã phê chuẩn
đã ký nhưng chưa phê chuẩn
chưa ký
Ký và phê chuẩn
Bắt đầu ký – 10 tháng 12 năm 1982.
Đi vào hiệu lực – 16 tháng 11 năm 1994.
Các nước đã ký nhưng chưa phê chuẩn – (17)
Afghanistan, Bhutan, Burundi, Campuchia,Cộng hòa Trung Phi, Colombia, El Salvador, Ethiopia, Iran, Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Triều Tiên, Libya, Liechtenstein, Niger, Rwanda, Swaziland, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất, Hoa Kỳ.
Các nước chưa kí – (17)
Andorra, Azerbaijan, Ecuador, Eritrea, Israel, Kazakhstan,Kyrgyzstan, Nam Sudan, Peru, San Marino, Syria, Tajikistan, Đông Timor, Thổ Nhĩ Kì,Turkmenistan, Uzbekistan, Venezuela.
Thông tin thêm
Ngày 20 tháng 9 năm 2007, một tòa án trọng tài thành lập dưới Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật biển đã ra phán quyết về một tranh chấp biên giới trên biển từ lâu giữaGuyana và Suriname[3].
Chú thích
- ^ The United Nations Convention on the Law of the Sea
- ^ Table of claims to maritime jurisdiction
- ^ http://www.pca-cpa.org/showpage.asp?pag_id=1147 Guyana/Suriname (official site of the Permanent Court of Arbitration)
One Comment
Viet Nguyen
La`m sao “Share” nhu+~ng ba`i vie^’t nhu+ the^’ na`y tre^n facebook ?