Một nghệ nhân ở Việt Nam bị ra lệnh phải đóng cửa phòng triển lãm của ông vì nội dung triển lãm có một “bức tượng” của chính tác giả, nằm trong một lồng kính, bị cho là có tính cách tục tĩu, hoặc có thể là vì quá giống “Bác Hồ.” Tin của EarthTimes.org cho biết như vậy.
Tác phẩm sắp đặt với bức tượng khỏa thân của tác giả, chính vì tác phẩm này mà phòng triển lãm bị đóng cửa trước thời hạn. (Hình: Hồng Ngân/VnExpress)
Trang mạng Goon.vn cho biết, cuộc triển lãm đó là “đêm trình diễn nghệ thuật Body Painting với chủ đề “Cuộc Sống” của Phương Vũ Mạnh, sẽ diễn ra từ ngày 12 đến 26 tháng 3, 2010 tại L’Espace, Trung Tâm Văn Hóa Pháp ở Hà Nội. Goon.vn viết rằng, cuộc triển lãm là “tập hợp các nhánh nhỏ của nghệ thuật đương đại trên sân chơi của L’Espace từ 12 đến 26 tháng 3. Ðó là body painting với các diễn viên sẽ được Phương Vũ Mạnh vẽ trang trí lên người những hình ảnh và thông điệp của cuộc sống.” Nhưng cuộc triển lãm phải đóng cửa, vì “bức tượng” của tác giả, lại giống như thi hài ông Hồ Chí Minh, nằm trong lăng tại Hà Nội. Tin tức nói rằng, sáng Thứ Ba, sáu cán bộ từ phía Công An và Bộ Văn Hóa đã ghé vào phòng triển lãm.
Theo BBC, các quan chức Bộ Văn Hóa Việt Nam quyết định dừng buổi triển lãm của Phương Vũ Mạnh tại Trung Tâm Văn Hóa Pháp ở Hà Nội (L’Espace) vì một bức tượng khỏa thân của nghệ sĩ này. Tác phẩm điêu khắc được biết mô tả một tượng thạch cao nằm ngửa, sơn xanh lên chính thân thể người nghệ sĩ, trên đó phủ bằng những cánh hồng và được viết lên bằng chữ Nôm. Tượng được đặt nằm trong một lồng kính, bao bọc chung quanh bằng các giá, đang được tiếp dịch, nhằm nói lên ô nhiễm ảnh hưởng đến con người ra sao trong xã hội hiện đại. Ông Mạnh nói, “Tất cả đều chỉ đề cập đến ô nhiễm và sự thay đổi khí hậu. Trong khi Việt Nam đang trên đà phát triển, chúng ta gặp phải vấn nạn này.” Và giải thích rằng, những chữ Nôm nói đến những tên thuốc Nam và cách chữa các loại bệnh.
Một nhà ngoại giao Pháp không muốn nêu danh được AFP trích lời nói rằng lệnh cấm tác phẩm này là một trường hợp “quản lý hành chính” thay vì kiểm duyệt, do tác phẩm triển lãm “không hoàn toàn nhất quán với hồ sơ nộp cho giới chức.” Ông Mạnh kể rằng, anh nghe nói lại là các cán bộ tỏ vẻ giận dữ lắm vì bản thảo ban đầu đem nộp, để được kiểm duyệt trước theo thông lệ ở Việt Nam, không giống với khi triển lãm.
Ông Trần Ðăng Khoa, từ phía nhà tổ chức L’Espace, nói với BBC, “Thực ra mà nói thì đây cũng là lỗi của nghệ sĩ, vì khi làm hồ sơ xin phép thì nghệ sĩ có vẽ phác thảo một bức tượng có mặc quần áo hẳn hoi, nhưng khi nghệ sĩ thực hiện thì lại không đúng như phác thảo trong hồ sơ xin phép.” Về phần mình, nghệ sĩ Phương Vũ Mạnh kể với BBC, “Tôi làm cái tượng của tôi bày khỏa thân trong hộp kính, giống cái quan tài ấy. Người trong Bộ Văn Hóa rồi Công An Văn Hóa đi cùng xuống thì nói là tượng này đối chiếu với phác thảo không giống nhau. Tượng phác thảo của tôi là có quần áo, còn tượng này thì không, nên họ buộc phải đóng cửa triển lãm ngày 23 tháng 3, 2010. Theo lịch thì triển lãm đến 26 mới kết thúc, nhưng tôi phải đóng cửa sớm.”
Cũng theo EarthTimes, sự tương đồng của bức tượng không thể nhầm lẫn được với hình ảnh của “Bác” nằm trong lồng kính, trưng bày ở Lăng Hồ Chí Minh tại trung tâm Hà Nội. Cũng gần giống “Bác,” Mạnh có để chòm râu dưới cằm. Tuy nhiên để tránh sự hiểu nhầm, Mạnh cho biết anh đã cho để tên tác phẩm là “Tượng của Phương Vũ Mạnh.”
Ông Phạm Quang Minh, giáo sư về bang giao quốc tế ở Ðại Học Quốc Gia Việt Nam, đến xem cuộc triển lãm nói, “Theo truyền thống Việt Nam, cái thứ thân thể trần truồng này ít nhiều có tính cách tư bản và tư sản. Không người nghệ sĩ nào muốn có rắc rối với chính quyền, đó là chẳng qua họ có cảm giác như vậy thôi. Nhưng nói gì thì nói, chính quyền vẫn bảo rằng anh vi phạm thuần phong mỹ tục.”
Nghệ sĩ Phương Vũ Mạnh
Qua phỏng vấn, phóng viên của BBC hỏi, “Cá nhân là nghệ sĩ triển lãm thì anh nghĩ thế nào về quyết định của Bộ Văn Hóa?” thì Phương Vũ Mạnh đáp, “Ðương nhiên tôi là nghệ sĩ thì muốn người xem đến xem tác phẩm của mình, còn nếu không được bày thì đương nhiên là tôi cũng không vui.”
Hỏi rằng, theo anh nghĩ thì quyết định này có đúng hay không? Người nghệ sĩ đáp, “Tôi không là người nắm về pháp luật. Tôi chỉ là nghệ sĩ. Ðối với tôi, tôi chỉ biết là điều đó làm cho tôi không vui, còn chuyện đúng sai thì đương nhiên là nghệ sĩ tôi chỉ nghĩ tôi làm nghệ thuật, tôi làm một việc tốt, làm cái đẹp. Và tôi nghĩ tôi là đúng.”
Ông Mạnh kể với BBC, “…Giới chức xuống họ cũng không gặp trực tiếp tôi nên tôi cũng không biết rõ là họ đến lúc nào, họ xem lúc nào và họ có phản ứng lúc nào. Chỉ khi bên L’Espace họ gọi điện cho tôi là ‘phải đến ngay, sáng nay có đoàn thanh tra họ xuống và nói là tượng này không giống với phác thảo, không phù hợp nên phải đóng cửa triển lãm.’ Ngay chiều hôm đó, khoảng 4h30 tôi đến, gỡ các tác phẩm của tôi và mang về.”
Phần cuối cuộc phỏng vấn, BBC hỏi rằng, trong quá trình sáng tác anh đã bao giờ bị cấm triển lãm, bị can thiệp như thế này chưa, thì anh Mạnh xác nhận, “Ðây là lần đầu tiên.”
KVT
