Xin Quý đài VOA, BBC, RFA, RFI Làm Gương Không Dịch Nhầm “Arab Spring” Là “Mùa Xuân Ả Rập” nữa
“Dịch là phản”, “Traduire, c’est trahir” – hay “Traduttore, traditore” (sát nghĩa: «traducteur, traître») là những thuật ngữ Việt, Pháp, La-tinh nói lên tình trạng “phản nghĩa” vì bất cập cách, khó tương đắc giữa nguyên từ/thổ ngữ so với chuyển ngữ/ra ngoại ngữ, hay giữa nguyên bản so với bản dịch sang ngoại ngữ. Đây là một tình trạng dễ xẩy ra trong khi trao đổi nội dung những văn kiện đa ngữ hay truyền thông giữa những cộng đồng đa văn hoá, đa ngôn ngữ.
Sự bất toàn, dịch sai ý hay “dịch phản nghĩa” vừa xẩy ra gần đây, khi thuật ngữ “Arab spring” [Anh ngữ] của giới báo chí, chính trị gia, ngoại giao Hoa Kỳ “được/bị” dịch sai ý ra Việt ngữ là “Mùa Xuân Ả Rập”.
Số là thuật ngữ “Arab spring” ám chỉ cao trào cách mạng tại Bắc Phi và Trung Đông, khởi đầu từ Tunisia, rồi lây biến sang Ai Cập, Libya, Syria như những chính biến tất nhiên phải xẩy ra khi dân tộc Ả rập đã lâu bị ngược đãi, bóc lột, tù đầy phải nổi dậy xử lý giành độc lập, tự do dân chủ cho chính họ.
Sự diễn tiến lịch sử đó trước tiên được ghi nhận dưới danh xưng “Cách Mạng Hoa Nhài” [Jasmine Revolution] — liên hệ tới bông hoa Nhài, vốn là hoa quốc túy của Tunisia. [1] để so sánh với cuộc “Cách Mạng Nhung” [Velvet Revolution hay Gentle Revolution] tại Czechoslovakia/Trung Âu của những năm 1989, cốt nói tới những cuộc cách mạng bất bạo động, về mặt tổ chức và thành quả.
Giữa năm 2011, một số chính khách, học giả như Ngoại trưởng Hoa Kỳ Hillary R. Clinton và Chủ tịch Asia Foundation David Arnold có đề cập tới nhóm chữ “Arab spring”, mà một số đài phát thanh, truyền hình, nhà báo Việt ngữ đã dịch nhầm là “Mùa Xuân Ả rập”. Thật ra “Arab spring”, trong bối cảnh xã hội chính trị này có nghĩa là “Cuộc Nổi Dậy Nhân Dân Ả rập” — vì chữ “spring” ở đây nói tới động tác “nổi lên, nổi dậy”, gần với động tác “rising/uprising”.
Tại sao các chính khác, học giả, nhà báo Âu Mỹ lại dùng tới thuật ngữ “Arab spring/Cuộc Nổi Dậy Nhân Dân Ả rập”? Chắc vì họ căn cứ vào thuật ngữ thổ dân Ả rập muốn nhấn mạnh tới cuộc khởi nghĩa từ hạ tầng xã hội và tư thế vận động toàn dân/toàn chủng tộc Ả rập nổi dậy chống chế độ phản nước hại dân mà họ từng chịu đựng mấy chục năm qua.
Thật thế, trong những “Cuộc Nổi Dậy Nhân Dân Ả rập” [Arab spring] nói trên, hiện tượng chuyển lực trong giới quần chúng thật rõ rệt. Quyền lực không còn là độc quyền của chính phủ, và cũng còn là đặc ân của đảng phái. Các tổ chức khủng bố Al Qaeda và Huynh đệ Hồi giáo cực đoan [Muslim Brotherhood] đều không giữ một vai trò huy động quan trọng gì trong cuộc nổi dậy của dân chúng. Trái lại, chính người dân tạo dựng cuộc nổi dậy, từng nhóm, từng địa phương tiếp nối, lôi cuốn lẫn nhau, bằng kỹ thuật truyền tin tân kỳ, mạng lưới xã hội, điện thoại lưu động; bằng những khẩu hiệu thôi thúc dân chủ chính đáng, xác thực. Và khi dân chúng hô hào, đổ xô xuống đường, Tổng thống Zine El Abidine Ben Ali của Tunisia, Tổng thống Hosni Mubarak của Ai Cập, Đại tá Qaddafi của Libya, rồi TT Assad của Syria lần lượt theo nhau xụp đổ, đầu hàng quần chúng, hay bị hủy diệt, thanh toán đưới nhiều hình thức.
Thật vậy, thuật ngữ “Arab spring” không hề có tính cách ẩn dụ mùa màng [seasonal metaphors], nhất là “Mùa Xuân” vì:
1. Cuộc “Cuộc Nổi Dậy Nhân Dân Ả rập” thực sự phát động vào mùa đông năm 2010, bắt đầu từ ngày thứ Bảy 18 tháng 12 năm 2010, đúng một ngày sau khi Mohamed Bouazizi, một nhà trí thức trẻ, thất nghiệp tại Tunisia, đã tự thiêu để phản đối chính sách độc tài, bức hại dân của nguyên Tổng Thống Zine al-Abidine Ben Ali. Người anh hùng Bouazizi chết ngày mùng 5 tháng giêng năm 2011, còn bạo chúa Ben Ali thì bị truất phế 10 ngày sau đó.
Sau cái chết thương tâm của Mohamed Bouazizi, khẩu hiệu “We Are All Mohamed Bouazizi” đã vang lên và hội tụ thành một cuộc nổi dậy giữa dân chúng Ả rập. Thật vậy, ảnh hưởng của hiện tượng Bouazizi không những mang lại sự xụp đổ của chế độ bảo quyền Tunisia mà còn quật khởi một phong trào cách mạng lan rộng, trước được gọi là Cách Mạng Hoa Nhài [Jasmine Revolution], vì nhẹ nhàng, khí khái, sau đó được gọi là “Cuộc Nổi Dậy Toàn Dân Ả Rập” [Arab Spring] khi lây truyền tới cả khối dân Ả Rập — Trung Đông và Bắc Phi cùng cảnh nô lệ thời đại.
2. Chính người Ả rập cũng có danh từ tranh đấu tương tự của họ là الربيع العربي ar-Rabīʻ al-ʻArabiyy, mà báo chí Hoa Kỳ và Tây phương dịch là “Arab Awakening”, hay cuộc “Thức Tỉnh Ả rập” bộc phát dưới hình thức làn sóng cách mạng, với dân chúng tụ tập nơi các quảng trường để biểu tình, phản kháng chống chế độ độc tài.[2]
Khẩu hiệu chính yếu của cuộc tổng khởi nghĩa trên là “Nhân dân muốn hạ bệ chế độ”, căn cứ vào thuật ngữ Ả rập “ash-shab yurid isqat an-nizam” (“the people want to bring down the regime”).[3]
hình ghép các cuộc nổi dậy toàn dân Ả rập/”Arab Spring”/ nguồn Wikipedia
3. Hơn nữa, danh từ “Spring” là một thuật ngữ chính trị [political terminology] thường dùng để ám chỉ những biến cố chính trị nhằm giải phóng quốc dân trong những giai đoạn lịch sử nhân loại như sau:
- Revolutions of 1848, còn được gọi là “the Spring of Nations ” hay là những cuộc nổi dậy của giới tiểu tư sản và lao động đồng thanh đứng lên đòi hỏi công bình xã hội tại các quốc gia Châu Âu — France, Germany, Italy, và Austria trong năm 1848;
- Arab Spring, những cuộc nổi dậy tại Trung Đông/Bắc Phi từ mùa đông 2010 tới cuối năm 2011;
- Beijing Spring hay giai đoạn chính biến nhân dân giải phóng tại Trung Quốc cuối thập niên 1970s;
- Beirut Spring căn cứ vào cuộc “cách mạng cây tùng” [Cedar Revolution] tại Lebanon;
- Croatian Spring hay cuộc cách mạng văn hoá tại Tiệp Khắc đầu thập niên 1970s;
- Damascus Spring hay cuộc chính biến tại Syria sau khi Tổng Thống Hafez al-Assad mệnh chung;
- Harare Spring hay cuộc chính biến tại Zimbabwe đưa tới phân chia quyền hành giữa các lãnh tụ Robert Mugabe và Morgan Tsvangirai;
- Kathmandu Spring hay cuộc khởi nghĩa nhân dân trong năm 1990 tại Nepal;
- Prague Spring hay cuộc chính biến nhằm giải thể chế độ cộng sản Tiệp Khắc cuối thập niên 1960;
- Riyadh Spring hay cuộc chính biến tại Saudi Arabia đầu thiên nguyên 2000s/đầu thế kỷ 21;
- Rangoon Spring hay cuộc chính biến liên quan tới cuộc Nổi Dậy “8888 Uprising” ngày 8, tháng 8 năm 1988 tại Rangoon, Burma, nhằm lật đổ chế độ quân phiệt để xây dựng chính nghĩa tự do dân chủ;
- Seoul Spring là những biến cố đòi dân chủ hoá Nam Hàn cuối thập niên 1970s và đầu thập niên 1980s;
- Tehran Spring được dùng để chỉ cuộc chính biến Hồi giáo tại Iran, từ Ruhollah Khomeini tới nhiệm kỳ Tổng Thống Mohammad Khatami. [4]
Giữa năm 2011, Ngoại trưởng Hillary R. Clinton đã tuyên bố “Cuộc Nổi Dậy Nhân Dân Ả rập” [Arab spring] đang làm các lãnh tụ cộng sản Trung Quốc khốn đốn, sợ hãi, luống cuống trì hoãn ngày tận số của chế độ [“Hillary Clinton: Chinese System Is Doomed, Leaders on a ‘Fool’s Errand’”, Jeffrey Goldberg, www.vietthuc.org., May 19, 2011]. Cuộc Nổi dậy của các dân tộc Á Châu theo hướng dân chủ tự do đã trở thành một hiện tượng bất khả cưỡng trên chính trường quốc tế.
Đầu năm 2012, hôm thứ Bảy mùng 4 tháng giêng vừa qua, Thượng nghị sĩ John McCain, nguyên ứng cử viên Tổng thống, cảnh cáo Bắc Kinh rằng Cuộc Nổi Dậy Nhân Dân Ả rập [Arab Spring] đang đến với Trung Quốc”. Thượng nghị sĩ John McCain cảnh cáo này với Thứ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Trương Chí Quân tại hội nghị an ninh cấp cao diễn ra ở Munich, Đức.
Ông McCain nhắc tới các vụ tự thiêu của tu sĩ Tây Tạng để phản đối sự cai trị của Trung Quốc ở Tây Tạng. Và chỉ vào một chiếc điện thoại di động, ông McCain nói rằng “quý vị không thể bưng bít hoàn toàn vì đã có những thiết bị này.” [5]
Tấm gương cách mạng của “Cuộc Nổi Dây Nhân Dân Ả Rập” từ Trung Đông, Bắc Phí đã chiếu sáng lãnh thổ nhân dân Châu Á.
Chí khí đại cuộc còn hâm nóng. Nhu cầu, Mục đích, Sách lược, Kỹ thuật cuộc Nổi Dậy đã sẵn có. Chỉ cần Nhân Dân bắt tay nhập cuộc. Đúng lúc, đúng mức, đúng chỗ.
Ai sẽ khởi động vươn lên trước? Nhân dân/các sắc tộc Trung Hoa? Hay nhân dân Việt?
Thời diểm sẽ là trong năm 2012 hay gần gũi thế thôi.
TS-LS LƯU NGUYỄN ĐẠT
[1] Jasmine Revolution after Tunisia’s national flower, Par Frédéric Frangeul (17 January 2011). “D’où vient la “révolution du jasmin” ? [From where does the “Jasmin Revolution” come from?]” (in french). Europe 1. Retrieved 26 January 2011. (Google Translate version)/ “Révolution du jasmin”: une expression qui ne fait pas l’unanimité [“Jasmin Revolution”: not a universal expression]” (in french). Le Monde. Paris. 17 January 2011. Retrieved 28 January 2011].
[2] The Arab Spring (Arabic: الربيع العربي ar-Rabīʻ al-ʻArabiyy), otherwise known as the Arab Awakening, Wikipedia, Arab Awakening”. Toronto Star. Retrieved 3 January 2012., “Middle East In Revolt”, Tropic Post. 11 February 2011. Retrieved 11 February 2011].
[3] Arab Spring From Wikipedia, the free encyclopedia/Abulof, Uriel (10 March 2011). “What Is the Arab Third Estate?”. The Huffington Post. Retrieved 1 May 2011./Hardy, Roger (2 February 2011). “Egypt protests: an Arab spring as old order crumbles”. BBC. Retrieved 9 March 2011.
[4] Spring (political terminology) Wikipedia, the free encyclopedia].
[5] A leading U.S. senator and one-time presidential candidate is warning China, “the Arab Spring is coming.” Republican Senator John McCain made the comment to Chinese Vice Foreign Minister Zhang Zhijun Saturday during a high level security conference in Munich. McCain, in his Arab Spring warning, referenced the recent self-immolations by Tibetan monks to protest Chinese rule in Tibet. He said, ” there is not a way that you will be able to stifle it completely because of these devices,” while pointing to a mobile phone. VOA, Monday, 06 February 2012, “US Senator: China Cannot Avoid ‘Arab Spring’
20 Comments
Chieu Nguyen
Ki’nh gửi Dr. Luu Nguyen Dat. Chiêu hoàn toàn đồng y’ vơ’i ông. Chữ “Arab Spring” là compound word. Arab bổ nghĩa cho chử Spring. Chữ Spring nầy không co’ nghĩa là muà “Xuân”. Spring ở đây nghĩa là ca’i lò xo. Khi ca’i lò xo bi bung ra không co’ ca’ch nào giữ được. Mà ông đã nói dươ’i đây là “Cuộc Nổi Dậy Nhân Dân Ả rập” [Arab spring] là đúng nghĩa 100%. Sự nổi dậy mạnh mẽ của dân tộc A’ Rập.
Tạp chi’ Time đã chọn hình ãnh nổi dậy của người dân Arab vơ’i 2 chữ “Arab Spring”
Ca’m ơn ông đã làm cho Chiêu hiễu rõ thêm y’ nghiã của từ “Arab Spring”.
Chu’c vui,
cN
Qua Le
Dear Dr. Luu Nguyen Dat:
You are the best of the best. I totally agree with you about the real meaning of “Arab spring”. Thanks for explaining. Happy New Year!
Lac Ha
Một lời góp ý rất đáng trân trọng. Mong những người “làn truyền thông” lưu ý.
Lac Ha
Nguyễn Ngọc Bích
Anh Đạt ơi,
Nhắc nhở của Anh rất giá trị…
Thân, BICH
2/8/2012
Dominique Lqam
Tôi xem lại tự điển Harrap và Webster thì thấy ông Lưu Nguyễn Đạt rất chí lý.
Cũng mừng là nhờ bài viết này mà chúng ta đánh giá đúng những diễn biến
đã và đang xẩy ra ở Ả Rập.
Chỉ ước rằng “Cuộc nổi dậy của nhân dân Ả Rập ” sẽ lan đến Việt Nam mình.
Không biết vụ Đoàn Văn Vươn có là tiếng súng đầu tiên?
Mong lắm thay.
Quản Mỹ Lan
France
Roberto Wissai/NKBa'
A valuable article in terms of scholarship and anti-totalitarian sentiments with full implications for the incipient struggles of the Viet people to overthrow the yoke of the corrupt, hopeless, useless VC regime. Words are important. One choice’s of words reflects one’s political stance. I dearly wish the VOA, RFA, BBC, and RFI would seriouslyly consider Dr. Dat’s point and start using “Cuộc Nổi Dậy Nhân Dân Ả rập” from now on, instead of the plain and neutral “Mùa Xuân Ả Rập”. Journalistic neutrality is a sorry excuse and a myth, especially when it comes to political coverage of events of seismic importance involving the struggles of the oppressed people.
Roberto Wissai/NKBa’
NGUYEN Vinh Trang
Anh Đạt nói đúng ! Dịch “mùa xuân Ả rập” là sai. Chữ spring cũng có nghĩa là bond (bondir).
An lành,
VT.
Phạm Văn Thanh
Kính thưa TS Lưu Nguyễn Đạt,
Kính xin góp ý thêm về “Arab Spring.” Như chúng ta biết “Arab Spring” uprisings ngụ ý chỉ chung cho những cuộc nổi dậy lật đổ các chế độ độc tài tại những quốc gia ở vùng Trung Đông. “Mùa Xuân Ả Rập” là tên, uprisings là những cuộc nổi dậy. “Spring” không có nghĩa là cuộc nổi dậy mà ngụ ý rằng các cuộc nổi dậy thành công sẽ tạo cuộc sống mới tươi đẹp như mùa Xuân mới cho vùng Trung Đông hoặc dân Ả Rập. Tương tự như “Cách Mạng Hoa Lài’ dịch từ “Jasmine Revolution” tại Tunisia. Đính kèm là một tấm hình đoạt giải của World Press Photo về một thiếu phụ ôm xác thân nhân bị chết trong cuộc nổi dậy ở Yemen (?).
Rất ngưỡng mộ tâm huyết đối với quốc gia dân tộc và kiến thức uyên bác của TS. Mong có dịp trao đổi quan điểm thêm với TS.
Phạm Văn Thanh
Hoang Ha Thanh - HHT
Excellent article.
Many thanks.
HHT
(California, USA)
Bong Tran
Kính gửi TS Lưu Nguyên Đạt:
Trước hết, không ai có thể phủ nhận chữ Spring dùng để ám chỉ
một cuộc nổi dậy như TS đã nói.Tuy nhiên vấn đề ở đây là dịch là
Mùa Xuân Ả Rập có sai không? Để trả lời câu hỏi này,tôi xin
mạn phép được trích dẫn lại 2 đề mục mà TS đã trích dẫn ở trên
từ Wikipedia: 1-Prague Spring và 2-Arab Spring.
Về đề mục 1: Tuy Wikipedia không nói rõ tại sao người ta lại dùng
chữ Spring để ám chỉ nhưng cũng có nói là cuộc nổi dậy bắt đầu từ
tháng Giêng năm 1968. Đó chính là bắt đầu thời điểm của Mùa Xuân.
Các báo VN hồi ấy cũng đều dịch là Mùa Xuân Praha hay Mùa Xuân
Tiệp Khắc.Tìm hiểu rộng hơn nữa,chính người Pháp cũng gọi là
Printemps De Prague.(Xin tham khảo Larousse Encyclopedie)
http://www.larousse.fr/encyclopedie/divers/Prague/139477
Chữ Printemps của Pháp không thể có nghĩa nào khác ngoài nghĩa Mùa Xuân.
Như vậy là chữ Mùa Xuân rõ ràng là đã được dùng để ám chỉ cuộc nổi dậy.
Về trích dẫn 2 Arab Spring : Trong mục này Wikipedia cũng nói là
cuộc nổi dậy khởi sự từ tháng chạp 2010.Tuy tháng chạp mới chỉ gần
bằt đầu Mùa Xuân nhưng phần lớn các biến cố đã diễn ra trong tháng 2,
tháng 3 cho tới tháng 5 2011.Và đó chính là thời điẻm của mùa Xuân.
Nếu ta đọc quá chút nữa xuống phía dưới trong phần OVERVIEW thì
Ngay câu đầu đã nói : »The series of protests and demonstrations
Across the Middle East and North Africa has become known as “Arab Spring”
And sometimes as “Arab Spring and Winter”.Như vậy ý nghĩa Mùa Xuân
của chữ Spring rõ ràng là đã được dùng để ám chỉ.Như vậy tại sao ta lại không
dịch được là Mùa Xuân ? Đi xa hơn nữa chúng ta hãy tham khảo một
bài báo của tác giả Nguyễn Ngọc Hùng đăng trong TuanVietnam.net:
http://tuanvietnam.vietnamnet.vn/2012-02-07-mua-xuan-arab-sau-mot-nam-nhin-lai
Mùa Xuân Ả Rập sau một năm nhìn lại.Tôi nghĩ rằng tác giả là người rât
thành thạo về vấn đề này qua nội dung được soạn thảo rất công phu nên
it’ có thể được coi là đã tự mình chủ quan nghĩ sao viết vậy.
Kết luận: Tôi nghĩ là chúng ta vẫn có thể dịch là Mùa Xuân Ả Rập mà không sợ bị sai nghĩa.
Trần Nguyên Bổng
Bong Tran
Tiếp theo bài bình luận của tôi trên đây,hôm nay tôi xin được đưa thêm
chứng tích mới về hai nguồn gốc của 2 thuật ngữ “Prague Spring” và
1-Prague Spring (Xin tham khảo) :
http://europeanhistory.about.com/od/glossary/g/glpraguespring.htm
Trong bài diễn giải này ta chỉ cần chú ý tới câu gần cuối : “The term
Prague Spring was originated by western media,referring to a thaw after
the cold “winter” war”.Như vậy người ta phải suy đoán ý nghĩa mùa
màng của chữ Spring đã được dùng để hàm ý cuộc nổi dậy.
2- Arab Spring (Xin tham khảo) ;
http://www.sourcewatch.org/index.php?title=Arab_Spring
Trong bài này ta chỉ cần chú ý tới chữ “flowering” trong câu thứ hai :
“The term was previously used beginning in March 2005 by numerous
media commentators to suggest that a spin-off benefit of the invasion
Of Iraq would be the flowering of Western-friendly Middle East
Democracies là hiểu ngay ý nghĩa Mùa Xuân của chữ Spring đã được
Dung để ám chỉ những cuộc nổi dậy.
Kết luận : Cũng như tiếng Anh,tiếng Pháp dùng ý nghĩa mùa xuân để
ngụ ý một cuộc nổi dậy thì khi dịch là Mùa Xuân Ả Rập như các cơ
quan truyền thông VN vẫn thường làm từ bấy nhiêu lâu nay,theo
thiển ý,không có điều gì sai trái cả.
Kính thư
Trần Nguyên Bổng
Doisoente
Kính các tiền bối,
Nếu mùa xuân là mùa đâm chồi nổi lộc -sức sống trổi dậy thành mầm chồi- thỉ sự nổi dậy của nhân dân Ả Rập đâu khác gì mùa xuân ? Nếu vậy ta dùng từ mùa xuân Ả Rập nghe nó thanh tao mà không sát máu tanh như những từ ngữ của bọn Việt Cộng !
Kính
Ba Tran
Chính bài viết đã nói lên cái yếu trong dịch thuật của tác giả.
Từ dịch “Mùa xuân Ả Rạp” ở đây là cách dịch nghĩa bóng, muốn phân biệt hai thời điểm và trạng thái xã hội đi từ “Mùa Đông” đen tối lạnh giá bước qua “Mùa Xuân” trăm hoa đua nở đầy sinh khí, do đó mới có Beijing Spring , Arab Spring, vì xã hội họ trước đó đều như “Mùa Đông” cả. Nếu như tác giả nói phải dịch từ ” Spring” như cái “Lò Xo” búng lên thì dịch là “Revolution” còn hay hơn, nguyên văn trong tiếng Ả Rạp الربيع العربي (ar-Rabīʻ al-ʻArabiyy) cũng là “Mùa Xuân của Ả Rạp”, còn theo tôi được biết “Beijing Spring” dân Trung Quốc dịch là “Bắc Kinh chi Xuân” đó là “Mùa Xuân của Bắc Kinh” chứ không có cái gì là “Cái Lò Xo Bắc Kinh” cả !
Vài lời xin chia sẻ .
Nghiêm Ngọc Tâm
Theo tôi cái hay của chữ “Spring” trong “Arab Spring” bao hàm cả hai nghĩa
“Nổi/Bật Dậy” như cái lò xo bị đè nén lâu ngày được dịp bung ra, và “Mùa
Xuân” nói lên sự chuyển mùa từ mùa đông buốt gía khổ sở sang mùa xuân tươi
mát,mọi sinh hoạt thiên nhiên và con người bắt đầu trối dậy mang sinh khí
mới tốt đẹp.
Dịch sang tiếng Việt “Mùa Xuân,” hay tiếng Pháp “Printemps” cũng đều đúng
thôi hàm ý nghĩa (bóng) thứ hai. Không nhất thiết là cuộc “Nổi Dậy” có đúng
là xẩy ra vào mùa Xuân hay không. Nhưng nếu có sự trùng hợp với thời điểm
Đông/Xuân thì chữ “Spring” quá hay! Có lẻ vậy mà chữ “Spring” đã được cân
nhắc dùng đến thay vì “Uprisings” hay “Revolution.”
Dịch “Mùa Xuân Ả Rập” theo ý đó là đúng.
NNT
Tawni Thanh Thảo Nguyễn
Xin cảm ơn Tiến Sĩ Lưu Nguyễn Đạt đã phân tích rõ ràng, mạch lạc ý nghĩa của chữ “Spring” trong “Arab Spring” là sự nổi dậy, vùng lên. Trong sự kiện này, các cuộc cách mạng kế tiếp tại các nước trong vùng Bắc Phi và Trung Đông sau Tunisia xảy ra trong mùa Xuân chỉ là sự trùng hơp chứ không thể cho là “mùa xuân Ả Rập” được.
Hung Viet
Có lẽ bài sau đây là “phản biện” rất thuyết phục và chuẩn sác đối với bài của Tiến sỹ Lưu Nguyễn Đạt. Các bạn ủng hộ và tác giả nên vào đọc và cho í kiến.
http://namhai-truongson.blogspot.ca/2012/02/gioi-truyen-thong-viet-ngu-khong-nham.html